مروري بر مهم‌ترين علل سخت زايي و روش درمان بدون جراحي

مقدمه: سخت زايي يا dystocia ميتواند وابسته به فاكتورهاي متنوعي باشد. احتمال وقوع آن حدود ۵ درصد گزارش شده است (در نژادهاي بركيوسفال اين احتمال به ۱۰۰ نيز مي‌رسد). زمان شروع مداخله‌ي دارويي يا جراحي نقش مهمي را در بقاي نوزاد ايفا مي‌كند. زايمان معمولا ۶۵ روز بعد از به اوج رسيدن مقدار هورمون lh در خون رخ مي‌دهد كه در صورت طولاني شدن مدت زمان بارداري ميتوان به سخت‌زايي مشكوك شد. سوابق موضوع : رايج‌ترين دليل سخت‌زايي اينرسي رحم است كه فاكتورهاي مختلفي مثل سپسيس، افزايش سن و يا نقص ژنتيكي ناحيه ميومتريال رحم در آن دخيل است. زمانيكه تعداد جنين‌ها در رحم كمتر از حد معمول باشد نيز احتمال وقوع اينرسي افزايش مي‌يابد. يكي ديگر از دلايل سخت‌زايي انسداد است. انسداد ميتواند به علت پيچ‌ خوردگي رحم، پارگي رحم، فتق اينگوينال، ناهنجاري‌هاي بافت نرم واژن و فرج و كانال باريك لگني رخ دهد. سخت‌زايي با منشا جنيني ميتواند به علت پوزيشن نامناسب جنين، حضور جنين بسيار بزرگ و ناهنجاري جنيني مثل آناساركا (water puppy) رخ دهد. روش درماني: درمان دارويي اصلي سخت‌زايي كلسيم و اكسي توسين است. كلسيم براي افزايش تعداد انقباضات رحمي و اكسي توسين براي افزايش فركانس انقباض‌ها بكار ميرود.اكسي توسين نقش بسزايي در ايجاد انقباضات ملايم رحمي دارد و همچنين باعث افزايش سرعت جذب كلسيم در سلولهاي ميومتريال رحم ميشود بنابراين كلسيم و اكسي توسين در تركيب باهم براي درمان اينرسي رحمي بكار ميروند. هيپوكلسمي ايجاد شده در سلولهاي ميومتريال رحم معمولا با محلول كلسيم گلوكونات ۱۰ درصد قابل برطرف كردن است. كلسيم گلوكونات را هم ميتوان به شكل iv (۱۰-۲۰ mg/kg) همزمان با مانيتورينگ قلبي براي جلوگيري از آريتمي و هم به شكل زيرجلدي (۲۲ mg/kg ) استفاده نمود. در صورت تزريق زيرجلدي كلسيم، بهتر است قبل از تزريق با سالين رقيق شود (۱:۱ mg/kg ) زيرا كه تزريق زيرجلدي نمك‌هاي كلسيم ميتواند دردناك باشد و ايجاد زخم و گرانولوما در ناحيه تزريق كند. نتيجه مطلوب با تزريق زيرجلدي ۴۵ دقيقه بعد از تزريق در رحم ايجاد ميشود. چه در تزريق زيرجلدي و چه داخل رگي، تزريق كلسيم هر ۶ تا ۸ ساعت بايد تكرار شود. اكسي توسين از بخش قدامي غده هيپوفيز ترشح ميشود و باعث انقباض عضلات، ترشح شير و رفتار مادرانه ميشود. اكسي توسين به هيچ عنوان در مواقع سخت زايي انسدادي نبايد تجويز شود چون ميتواند پارگي رحم ايجاد كند. اكسي توسين بايد به شكل ميكرودوز ۰.۲۵ تا ۱ واحد تجويز شود و بيشتر از ۵ واحد براي هر نوع سايزي در سگ‌هاي ماده تزريق نشود. دوزهاي بالاتر باعث ايجاد تتاني عضلاني و هيپوكسي جنيني ميشود. اكسي توسين به روش iv,im,sq مي‌تواند مورد استفاده قرار بگيرد. هر دوز اكسي توسين را ميتوان هر ۱۵ تا ۳۰ دقيقه تكرار كرد. اگر بعد از ۲ يا ۳ بار تكرار دوز هيچ نوزادي به دنيا نيامده و انقباضات رحمي همچنان قوي هستند حتما حيوان بايد براي سزارين آماده شود.‎ نتايج و بحث: دلايل مختلفي ميتواند باعث سخت زايي شود كه در صورت بكارگيري روش درست قابل درمان خواهد بود.