ارزيابي كورتيزول مدفوع ماديان‌هاي دره‌شوري در انتهاي آبستني

كورتيزول كه يكي از هورمون‌هاي گلوكورتيكوئيدي است، به‌عنوان شاخص استرس شناخته مي‌شود و زايمان نيز به‌ويژه در ماديان فرآيندي استرس‌زا است. هدف از پژوهش حاضر بررسي ميزان متابوليت كورتيزول مدفوع ماديان‌هاي دره‌شوري در انتهاي آبستني بود. براي اين مطالعه تعداد ۶ رأس ماديان نژاد دره‌شوري از يك باشگاه سواركاري با بازه‌ي سني ۴ تا ۱۴ سال و سابقه‌ي حداقل يك بار زايمان موفق انتخاب شدند. از حدود ۱۵ روزِ انتهاي آبستني تا يك روز مانده به زايمان، به صورت يك روز در ميان از ماديان‌ها نمونه‌ي مدفوع (جمعا ۴۸ نمونه) تهيه و متابوليت دفعي كورتيزول به نام ۱۱,۱۷ dioxandrostanes در نمونه ها ارزيابي شد. روند تغييرات غلظت ۱۱,۱۷ dioxandrostanes در مدت انجام مطالعه توسط آزمون آنوا با مقادير تكرارشونده بررسي شد. مقايسه‌ي ميانگين غلظت متابوليت دفعي كورتيزول در دو زمان نمونه‌گيري توسط آزمون تي جفتي انجام شد. همبستگي بين ميانگين غلظت متابوليت دفعي كورتيزول و زمان‌هاي نمونه‌گيري به‌وسيله‌ي آزمون پيرسون انجام شد. تمام آناليزهاي آماري توسط نرم افزار spss ويرايش ۲۱ انجام و سطح معني‌داري به‌صورتp 0.05 لحاظ شد. متابوليت‌ دفعي كورتيزول در اولين نمونه‌گيري كمترين ميزان و در آخرين نمونه‌گيري بيشترين مقدار را داشت. روند تغييرات غلظت ۱۱,۱۷ dioxandrostanes در نمونه‌هاي مختلف با گذشت زمان و نزديك شدن به زايمان، به‌طور معني‌داري افزايش داشت (p 0.05 ). همچنين همبستگي بين ميانگين غلظت متابوليت دفعي كورتيزول و زمان‌هاي نمونه‌گيري به صورت منفي و معني‌دار (r=0.97, p=0.001) بود. براساس نتايج به‌دست آمده از اين مطالعه، ميزان متابوليت‌هاي دفعي كورتيزول در مدفوع ماديان، با نزديك شدن به زمان زايمان به‌طور معني‌داري افزايش داشت و ارزيابي متابوليت‌ كورتيزول در مدفوع را مي‌توان به‌عنوان يك روش غيرتهاجمي، آسان و كم‌هزينه، انتخاب مناسبي جهت تخمين زمان زايمان در ماديان هاي دره شوري دانست.