رخداد دورين (تريپانوزوما اكويي پردوم) در اسب هاي توليدمثلي استان هاي همدان، مركزي و لرستان

سابقه و هدف: بيماري دورين ناشي از تك ياخته ي تاژكدار انگلي به نام trypanosoma equiperdum لااقل از سال ۱۳۰۹ شمسي در تك سميان ايران وجود داشته و از مناطق مختلف كشور از جمله خوزستان، لرستان، فارس و سيستان و بلوچستان گزارش شده است. در بسياري از كشورهاي آسيايي، اروپايي و آفريقايي نيز مواردي از اين بيماري گزارش شده است. انتقال عامل بيماري عمدتاً به وسيله جفتگيري طبيعي از طريق اندام تناسلي خارجي ماديان و نريان اتفاق مي افتد. در مطالعه ي حاضر بيماري دورين در تعدادي از اسبهاي استانهاي همدان، مركزي و لرستان با روشهاي باليني، ميكروسكوپي، سرولوژي و مولكولي تشخيص داده شد. مواد و روشها: در شهريور ماه ۱۴۰۰ صاحب يك راس سيلمي در يكي از باشگاه هاي سواركاري اطراف همدان با شكايت از علايم تورم آلت قضيب و بيضه ها در اسب خود پس از بازگشت از استان خوزستان به كلينيك دانشكده مراجعه نمود. بررسيهاي باليني و تاريخچه ي نريان و نيز نشانه هاي باليني در ماديانهايي كه با آن كشش داشتند منجر به شك به رخداد دورين گرديد. آزمايشات پاراكلينيكي شامل نمونه برداري از خون، نمونه برداري از واژن ماديانهاي درگير، تشخيص مولكولي pcr و نيز روش سرولوژي catt (card agglutination test for trypanosomiasis) جهت تشخيص انجام گرفت. علاوه بر اسبهاي استان همدان، ۲ ماديان در استان مركزي نيز كه با سيلمي مذكور سابقه جفت-گيري داشتند نيز آلوده تشخيص داده شدند. اخيراً در مرداد ۱۴۰۱ بيماري در ۳ ماديان ديگر در بين عشاير استان لرستان با سابقه جفتگيري با يك نريان در استان خوزستان نيز با علاپم باليني مشابهي تشخيص داده شد كه يكي از ماديانها به دليل درگيري شديد و بروز علاپم عصبي تلف شد. اين ماديانها با سيلمي دهنده ي استانهاي همدان و مركزي ارتباطي نداشتند. يافته ها: در ماديانهاي بيمار نشانه هاي متداول شامل لاغري و بيحالي، ازپا افتادگي و خواب طولاني، همچنين تورم و دپيگمانتاسيون پوست ناحيه پرينه و ترشحات واژني بود. درهيچيك از نمونه هاي خون اخذ شده از اسبهاي مبتلا عامل انگلي مشاهده نشد اما در بررسي ميكروسكوپي نمونه هاي واژن چند راس ماديان تريپوماستيگوتهاي انگل مشاهده گرديد. بررسي نمونه هاي واژن با روش pcr حضور انگل تريپانوزوما اكوييپردوم تاييد شد. در تمامي ماديانهاي واجد نشانه هاي باليني و نيز در تعدادي از ماديانهايي كه با نريان دهنده جفتگيري داشته اند اما فاقد نشانه بيماري بودند واكنش سرمي مثبت در سرولوژي مشاهده گرديد. مجموعاً تاكنون آلودگي ۱۴ راس اسب تأييد شده است. نتيجه گيري: نتايج مطالعه ي حاضر نشان داد كه عامل ايجاد كننده ي بيماري دورين در استانهاي مختلف كشور در حال گردش بوده و لذا بررسيهاي وسيع ميداني در اسبهاي كشور اكيداً پيشنهاد ميگردد.