بررسي ارتباط بين مسموميت با فلزات سنگين و ميزان بروز سقط در نشخواركنندگان; مطالعه مروري سيستماتيك

مقدمه: فلزات سنگين به عنوان مواد مختل كننده غدد درون ريز بدن موجودات زنده محسوب مي شوند. مطالعات متعددي به بررسي ارتباط بين در معرض قرار گرفتن و مسموميت با فلزات سنگين و مشكلات سقط در حيوانات مختلف پرداخته اند. البته تعداد اين مقالات در مورد نشخواركنندگان محدود بوده است. بنابراين هدف مطالعه حاضر بيان خلاصه اي از مقالات موجود كه به بررسي ارتباط بين مسموميت با فلزات سنگين و بروز سقط در نشخواركنندگان پرداخته اند مي باشد. مواد و روش كار: كلمات كليدي مورد جستجو از پايگاه داده اي mesh و nlm استخراج شد و عبارتند از مسموميت با فلزات سنگين سقط و نشخواركنندگان. يك جستجوي كامل در پايگاه هاي داده اي شامل scopus، pubmed و web of science انجام شد. معيار هاي خروج از مطالعه عبارت بودند از:۱-مطالعات بدون ارتباط به مسموميت با فلزات سنگين،۲-مطالعات غير حيواني ۳-مطالعات غير انگليسي. مقالات تكراري حذف گرديد و تعداد مقالاتي كه در نهايت مورد مطالعه قرار گرفتند ۳۰ عدد بودند. بحث و بررسي: اگر چه وجود فلزات سنگين در جيره غذايي نشخواركنندگان جهت انجام فرايندهاي فيزيولوژيكي، ساختاري و آنزيمي ضروري است اما عدم تعادل در ميزان اين فلزات خطراتي از جمله مسموميت جنيني، اختلال در اسپرماتوژنزو تكامل تخم را به همراه دارد. در تعدادي از مقالات بيان شد كه ميزان فلزات سنگين مانند روي، مس و منگنز در رويان چندين برابر ديگر بافتهاي توليد مثلي بدن ارزيابي شده، از اينرو درميابيم كه رويان اين مواد را انباشته مي كند و جهت رشد و بقا مورد استفاده قرار ميدهد. تعدادي از مقالات به بررسي نقش فلزات سنگين در بدن نشخواركنندگان پرداخته بودند براي مثال تجمع سرب در بدن مي تواند باعث كاهش توليد فوليكول، تكرر سقط و ناهنجاري هاي جنيني در گوسفندان شود. كادميم، آرسنيك و جيوه با هايپر پلازي سلول هاي بينابيني بيضه و اختلال در اسپرماتوژنز از طريق كاهش سطح گنادوتروپين ها و كاهش توليد تستوسترون در بدن نشخواركنندگان سميت ايجاد مي كنند. طبق مطالعات انجام شده نشخواركنندگان جوان حساسيت بيشتري به مسموميت با جيوه دارند. نتيجه گيري: مدفوع گوسفندان، علفزارها و كودهاي كشاورزي منابع مهمي از فلزات سنگين به خصوص آهن، منگنز، مس و روي هستند. در معرض قرار گرفتن با اين فلزات، سيستم توليد مثلي را دچار مسموميت مزمن و تخريب سلولي در سطوح عملكردي و ساختاري مي كند، اين امر منجر به اختلال در فرايند استروئيدوژنز و تخريب لايه سلولي زايا از غشاي پايه، اختلال در اسپرماتوژنز، آتروفي سلول هاي ليديگ و سلول هاي تكا، اختلال در تنظيم هورموني گامتوژنز، اختلال در عملكرد جفت و كاهش نرخ باروري و رشد جنين، مسموميت جنين و تخريب سلول هاي گرانولوزا و در نهايت سقط مي شود. در پايان توصيه مي شود كه مطالعات بيشتري بر روي راه هاي مسموميت با فلزات سنگين، مكانيسم ايجاد سقط در حيوانات و ميزان حساسيت گونه هاي مختلف نشخواركننده در معرض قرار گرفته با فلزات سنگين انجام شود.