بررسي تطبيقي دگرگوني معرفت‏شناختي قهرمان و ضدقهرمان در فيلم جاده‏اي «قصر شيرين» و «سگ‏باز» با تكيه بر نظريه‌ي «الگوي سفر» جوزف كمپبل و كريستوفر وگلر

يكي از رويكرد‌هاي اسطوره‏اي در عرصه‌ي ادبيات و هنر، اسطوره‌ي قهرمان است كه در آثار بسياري از اسطوره‌شناسان از جمله ميرچا الياده، كارل گوستاو يونگ، جوزف كمپبل و … ديده مي‌شود. در اين مقاله سعي بر اين است كه دگرگوني معرفت‏شناختي قهرمان در فيلم جاده‏اي «قصرشيرين» و نيز فيلم ايتاليايي «سگ‌باز»، براساس «الگوي سفر قهرمان» كمپبل و همچنين «سفر قهرمان/سفر نويسنده» كريستوفر وگلر مورد بررسي قرار گيرد. سوال اينجاست كه چگونه دگرگوني معرفت‏شناختي مسافر-قهرمان در ادبيات نمايشي-سينمايي و به‏ويژه در دو فيلم مزبور حاصل مي‌‏شود؟ به‌نظر مي‌‏رسد كه شخصيت اصلي در هر داستان در گذر از هر مرحله دستخوش تغييراتي از جنس معرفت‏شناختي مي‌‏شود و همان‌طور كه كمپبل در كتاب «قهرمان هزارچهره» خود بيان كرده است، قهرمان از دنياي عادي پا در دنياي ويژه‌اي مي‌گذارد و با عبور از موانع، آزمون‌ها، دشمنان، آزمون بزرگ و … با تجديد حيات دوباره به دنياي عادي خويش بازمي‌گردد. نتايج حاكي از آن است كه در هر دو فيلم، مواضع قهرمان به‌دنبال سفر و گذار از سه مرحله‌ي «جدايي»، «تشرّف» و «بازگشت»، با چالش و دگرگوني‏‌هاي عميق هستي‏شناختي روبه‏رو ‏مي‏شود، به‏گونه‏اي كه در فيلم قصرشيرين، جلال، «ضدقهرمان» و قاتلي كه خانواده‌ي خود را ترك كرده، به‌واسطه‌ي سفر، تبديل به «قهرماني» مي‌شود كه به حيوانِ مانده در مسير جاده رحم مي‌كند. درحالي‌كه تحوّل معرفت‏شناختي براي قهرمان سگ‌باز به‌گونه‏اي است كه شاهد استحاله‌ي او از فردي ‏دل‏رحم نسبت‌به حيوانات، به قاتلي وحشتناك هستيم.