بوطيقاي فرهنگي: پيوند ميان فرماليسم و مطالعه‌ي انتقادي زبان

در آغاز قرن بيستم پيروان فرماليسم و نقد نو براي آزاد كردن ادبيات از شيوه‌هاي نقد ادبي كه متكي بر تذكره‌نويسي و تاريخ‌نگاريِ ادبي بودند به مطالعه‌ي ساختار ادبي اثر و جنبه‌هاي زيبايي‌شناختي آن پناه بردند و سعي كردند متن ادبي را جداي از زيست اجتماعيِ نويسنده‌ي اثر بررسي كنند. اين رويكردها برمبناي زبان‌شناسيِ هم‌زماني قرار گرفته بودند و متن را پديده‌اي خودبسنده محسوب مي‌كردند كه مي‌تواند بدون درنظر گرفتن زندگي‌نامه‌ي نويسنده و يا شرايط اجتماعي او بررسي شود. ديري نگذشت كه زبان‌شناسي هم‌زماني با مفاهيمي نظير گفتمان‌شناسي و مطالعه‌ي انتقادي زبان پديده‌هاي زبان‌شناختي را نشأت‌گرفته از ايدئولوژي و فرهنگ قلمداد كرد. يكي از شاخه‌هايي كه با اتّكا بر متن‌پژوهي ادبي به مطالعه‌ي ايدئولوژي نهفته در اثر ادبي مي‌پردازد، تاريخ‌باوري جديد است. اين رويكرد بعدها بوطيقاي فرهنگي نيز نام گرفت. كاربران اين رويكرد با پژوهش در متن و ارتباط دادن آن با بافت اجتماعي‌اش، سعي مي‌كردند ايدئولوژي نهفته در پس اثر ادبي را بررسي كنند و به مطالعه‌ي فرهنگي دوران آن اثر بپردازند. بديهي است كه مطالعه‌ي متن اثر نيز نمي‌توانست جداي از مطالعه‌ي زيبايي‌شناختي و فرماليستي اثر باشد. لذا، هدف از اين مقاله مطالعه‌ي پيوندي است كه ميان اصالت يك متن ادبي به‌عنوان يك پديده‌ي زيبايي‌شناختي و اصالت همان متن به‌عنوان يك پديده‌ي اجتماعي تاريخي وجود دارد. نويسنده در اين مقاله به اين نتيجه مي‌رسد كه روش پژوهشي كه در فرماليسم و نقد نو به‌كار بسته مي‌شود، پايه‌ي اصلي بوطيقاي فرهنگي و ابزاري براي پژوهش اجتماعي يك اثر ادبي است.