چرا تاريخ نگاري صنعت ايران ضرورت دارد؟

منظور از تاريخ نگاري صنعت، بازنمايي رخدادهاي صنعتي ايران در قالب روايت هاي مكتوب و مستند تاريخي است كه با سبك ها، روش ها، رهيافت ها و گفتمان هاي گوناگون به نگارش درمي آيند. هنگامي كه از رخدادهاي صنعتي سخن مي گوييم با ايده ها، رفتارها، كُنش ها، تلاش ها، مسيرها و همه فرايندهايي سروكار داريم كه در درون آن تحولات تاريخ صنعت ايران از گام هاي آغازين كه ايدۀ تأسيس كارخانه/ كارگاه است تا طراحي، نصب ماشين آلات، راه اندازي واحد توليد، كارگران، مهندسان، متخصصان، بسته بندي، توليد، فروش، عرضه، بازاريابي، كيفيت، كميت، صادرات، مواد اوليه، زنجيرۀ توليد، زنجيرۀ مصرف و همۀ كنشگراني كه در ميدان هاي مرتبط با آن صنعت فعاليت مي كنند، رقم مي خورد. آنچه گفته شد صرفاً بخشي از تاريخ صنعت است. بخش مهمتر آن، روايت كاميابي ها و ناكامي ها، شرح رنج ها و سختي ها و بيان تجربه هاي صاحبان صنايع است كه به انتقال و انباشت آگاهي هاي تاريخي، مستندسازي رويدادها و تحليل آثار اجتماعي و اقتصادي حاصل از توليد صنعتي مي انجامد. اين سخن كه «تاريخ صنعت ايران بايد نوشته شود» را هر مخاطبي تصديق مي كند. اما مساله اين است كه چرا تاريخ صنعت ايران نوشته نشده است؟ اين پرسش مبناي طرح انبوهي از پرسش هاي ديگر است كه بايد به نحوي به آنها پاسخ داد، از جمله اينكه: مباني، مسائل، موضوعات و مفاهيم تاريخ نگاري صنعت چيست؟ تاريخ صنعت چگونه و با چه روشي بايد نوشته شود؟ مهمترين سبك ها و سنت هاي تاريخ نگاري صنعت چيست؟ هدف ها و كاركردهاي تاريخ نگاري صنعت كدام است؟ تاريخ نگاري كدام دسته از صنايع ضرورت دارد؟ در تاريخ نگاري صنعت چه كساني بايد پيشگامي كنند؛ صنعتگران، تاريخ نگاران يا سياست گزاران؟ انديشيدن و پاسخ دادن به اين پرسش سرآغاز راهي تازه براي ايجاد يك معرفت جديد يا يك ميان رشته اي تازه به نام «تاريخ صنعت» است كه همراه با مهارت عملي كارورزانه به تربيت متخصصاني با اين گرايش در رشتۀ تاريخ مي انجامد. اين مقاله مي كوشد تا گوشه اي از ضرورت ها، كاركردها و دشواري هاي تاريخ صنعت ايران را توضيح دهد، آثار زيانبار شكاف ميان تاريخ نگاران و صنعت گران بيان كند و از ايدۀ تأسيس گرايش تخصصي «تاريخ صنعت و صنعت گران» در دانشگاه هاي ايران پشتيباني نمايد.