بررسي تاثير بهره برداري غيراصولي سطوح اراضي شيبدار در افزايش رواناب و ايجاد فرسايش آبي

امروزه تبديل اراضي كم بازده و شيبدار با اهدافي چون افزايش درآمد، ايجاد اشتغال و حتي نيز حفظ منابع آب و خاك و جلوگيري از بروز سيلاب و...از جمله اقدامات مورد توجه دست اندركاران و بهره برداران مي باشد. براين اساس تغييرات كاربري اراضي شيبدار از كاركرد اكوسيستم طبيعي و مرتعي آنها به كشت و زراعت ديم خود مستلزم اعمال روشهاي خاك ورزي و عمليات شخم مي باشد. در اين خصوص از اصول عمليات مناسب خاك ورزي افزايش نفوذ بارش ها در خاك و كاهش رواناب ها، كاهش تبخير از سطح و حفظ رطوبت خاك مي باشد. شوربختانه در اكثر اراضي ديم زار كشور و از جمله سطوح شيبدار در خراسان شمالي مانند حوزه آبخيز اسدلي بجنورد بدلايلي چون شخم در جهت شيب موجب افزايش چشمگير تلفات خاك و ايجاد فرسايش آبي شده است. در اين تحقيق وضعيت فرسايش شياري و تخمين رسوبات در اراضي شيبدار منطقه اسدلي باتوجه به رگبارهاي وقايع بارشي سالهاي 1386 تا 1400 مورد بررسي قرار گرفته است. در اين راستا مقادير مرتبط با رگبار خرداد 1386 با اندازه گيري هاي ميداني در قطعات اراضي با طول 155 متر و عرض 30 متر، بيانگر تعداد 20 شيار به ترتيب با عرض 40 و عمق 30 سانتيمتري در فواصل متوسط 150 سانتيمتر، بدست آمد. همچنين حجم خاك فرسايش يافته از شيارها حدود 372 مترمكعب برآورد شد. نتايج بررسي مويد وقوع شرايط بسيار نگران كننده و فاجعه بار از جنبه تلفات خاك از طريق افزايش رواناب ناشي از عدم رعايت بهره برداري اصولي اين سطوح مي باشد.