ارائه برهاني روان‌شناختي بر اثبات وجود خداوند مبتني بر مؤلفه غني و فقير در آثار شيخ اشراق

يكي از راه‌هاي مورد تأييد و تأكيد در اثبات وجود خداوند طريق انفسي است و انسان همواره مي‌تواند با تفكر در ذات خود و شناخت خود به شناخت مبدأ اول نائل آيد. اين نوشتار ضمن بررسي علم حضوري انسان به نفس خود به مؤلفه نياز دروني انسان پرداخته و از اين درگاه به اثبات واجب مي‌پردازد. نفس به عنوان يك هويت ادراكي همواره دركي از خود به عنوان يك موجود نيازمند دارد و علم حضوري ما به خودمان گواه بر نيازمندي از موارد جزئي تا لايه‌هاي عميق‌تر دروني است. از طرفي در آثار شيخ اشراق مبحث غني و فقير جايگاه ويژه‌اي دارد و در مواردي با اثبات غني مطلق بودن خداوند، اثبات يگانگي آن نيز شده است و همين مسئله مي‌تواند ما را در تقرير يك برهان روان‌شناختي كه مبتني بر فقر و نياز دروني انسان است، كمك نمايد. انسان همواره در درون خود انواع و اقسام نيازهاي گوناگون را تجربه مي‌كند و زندگي روزمره انسان صحنۀ حركت انسان براي رفع نيازهاي گوناگونش است. نياز به عنوان يكي از اصلي‌ترين مؤلفه‌هاي انگيزش آدمي جايگاه بسيار مهمي در حيات انسان دارد، بنابراين مي‌توان از اين مؤلفه استفاده‌هاي فراواني نمود. در اين تقرير از علم حضوري ما به نفسمان و موارد عديده نيازمندي كه دارد و احساس نيازهاي گوناگوني كه تجربه مي‌كند به فقير و نيازمند بودن خود پي مي‌بريم و سپس با بررسي مواردي كه نيازهايمان را رفع مي‌كنند مي‌يابيم كه اين موارد خود نيز در زمينه‌هاي مختلف نيازمندند و به رافع نياز محتاج‌اند و لاجرم بايد به امري برسيم كه هيچ گونه نيازمندي در آن وجود نداشته و غني مطلق باشد.