تبيين رابطه مفهوم حيات با معناي زندگي از ديدگاه سهروردي

مسئله «معناي زندگي» از زواياي مختلف و با رويكردهاي گوناگون قابل بررسي است؛ تا جايي ‌كه با پيشرفت علم و تمركز بر مباحث ميان‌رشته‌اي، اين مسئله از چالش‌هاي حوزه فلسفه دين به ‌شمار مي‌رود. بر مبناي تمايز ميان «معناي زندگي» و «عوامل معنابخش زندگي»، و اين كه برخي فلاسفه در اين باب تنها به مفهوم «حيات» پرداخته‌اند، نه «معناي زندگي»، مي‌توان گفت مسئله «معناي زندگي» نسبتاً نو و بديع بوده و در انديشه فيلسوفان گذشته صراحتاً مطرح نشده است. در چنين‌ شرايطي، مي‌توان با دو رويكرد به ديدگاه يك فيلسوف در اين زمينه پي برد: (1) تبيين عوامل معنابخش زندگي و تطبيق آنها با انديشه فيلسوف در مباحث مرتبط با معنا؛ (2) در نظر گرفتن مباني اصلي مكتب فلسفي حكيم و تبيين ارتباط آن با معناي زندگي. شيخ اشراق همچون برخي فيلسوفان مسلمان، به مسئله «معناي زندگي» تصريح و حتي اشاره نكرده و صرفاً به تعريف مفهوم «حيات» پرداخته است. او بر مبناي ارتباط وثيق ميان حيات و نور، اين ارتباط را به «معناي زندگي» پيوند داده است. در نگاه وي، موجود حيّ، درّاك فعّال بوده، و ادراك به معناي ظهور ذات چيزي براي آن چيز است. نور همانند حيات عبارت است از ظهور و نورانيت؛ لذا هر موجود نوراني داراي حيات، و هر موجود حيّ نوراني است. در بررسي مسئله «معناي زندگي» بر پايه نور سهروردي و تعريف وي از حيات، مي‌توان گفت موجودات درّاك عالم داراي مرتبه‌اي از نور و حيات هستند. حال بر مبناي ملازمت ميان نور و خير، هر موجود برخوردار از نورانيت و حيات بيشتر، از خيريت بيشتري هم بهره‌مند است. همچنين سهروردي، مفهوم سعادت با اقسام گوناگون را مترادف با خير و شقاوت را مترادف با شر مي‌داند. ضمن اين كه سعادت‌طلبي از نشانه‌هاي زندگي بامعنا بوده و هر موجودي برخوردارتر از نورانيت و حيات، از خيريت و سعادت بيشتري نيز بهره‌مند است و مآلاً معناي زندگي وي والاتر و پربارتر خواهد بود. از اين رو معناي زندگي را مي‌توان از شئون مرتبه حيات و نورانيت دانست.