نسبت‌سنجيِ نظري معنويت‌هاي نوظهور با معنويت اسلامي

يكي از جريانهاي پرچالشِ عصر ما، پديده «جريان‌هاي نوظهور معنوي» يا «عرفان‌واره‌ها» است. مواضع گوناگوني از سوي انديشمندان جهان و ايران اتخاذ شده است اما آنچه ذهن يك پرسشگر را به خود مصروف مي‌دارد نسبت اين جريان‌ها با عرفان و معنويت اصيل ديني از جمله معنويت اسلامي است. از آنجا كه باطن‌نگري، رازگرايي و توجه به عالم درون، خصلت مشترك اين جريانهاست، آنها را با عرفان و معنويت اسلامي قابل مقايسه و تقريب مي‌نمايد، ولي از آن جهت كه جريانهاي معنوي به لحاظ تبارشناسي، مباني و روشها در فضاي اومانيسم و سكولاريسم نضج يافته اند، با معنويت اسلامي كه بر پايه پذيرش وحي، توحيد و شريعت استوار است دچار تمايز شده و بعضا عرفان‌انگاري و معنويت شمردن آنها با ترديد همراه شده است. در اين پژوهش ضمن تبيين چيستي معنويت‌هاي نوظهور و عرفان و معنويت اسلامي، با مبنا قرار دادن تمايز علوم در سه حوزه‌ي: «موضوع»، «روش» و «غايت»؛ اين جريانها در هر يك از اين سه حوزه مذكور، با معنويت اسلامي متمايز ارزيابي شده است. ضمنا ذيل هر يك از سه حوزه‌ي مذكور، زاويه‌ي هر يك از جريانهاي نوظهور را از عرفان اسلامي تبيين كرديم.