بررسي انتقادي مؤلفه خودآئيني در نظريه معنويت‌گراي عقلانيت و معنويت

نظرية عقلانيت و معنويت به‌دنبال كاستن درد و رنج بشر با رويكرد معنويت‌گرايي جديد است. ملكيان در اين نظريه توجه خاصي به ويژگي‌هاي انسان معنوي دارد و در نتيجه التفات نظريه به مقولة مدرن شدن، ويژگي‌هاي خاصي براي انسان معنوي بيان كرده است. از جمله اين ويژگي‌ها، خودآييني يا خودفرمانروابودن انسان معنوي است. البته اين انگاره، نتيجة استدلال‌گرايي و غيرمتعبدبودن انسان معنوي است. در مقابل، انسان غيرمعنوي ديگر فرمانرواست و در نهايت به ازخودباختگي انسان مي‌انجامد. اين پژوهش با بررسي مسئلة تعبد، استدلال‌گرايي و تبارشناسي فكري اين مفهوم، مؤلفه خودفرمانرواييِ انسان معنوي را ارزيابي انتقادي مي‌كند. نتيجة اين تحقيق آن است كه تعبد به‌طورمطلق به ديگرآييني منجر نمي‌شود و تعبد مورد نظر در دين وحياني، تعبدي مدلل است.