پيشرفت‌هاي اخير در بسته‌بندي هوشمند برپايه نشانگرهاي رنگي تشخيص تازگي مواد غذايي

مقدمه و هدف: بسته‌بندي هوشمند يكي از رويكردهاي نوين در نگهداري مواد غذايي محسوب مي‌شود. اين نوع بسته بندي با گردآوري اطلاعات از داخل بسته‌بندي يا محيط اطراف و گزارش آنها به مصرف كننده، در خصوص شرايط ماندگاري و ايمني مصرف آن هشدار مي‌دهد. يكي از انواع بسته بندي هوشمند مواد غذايي، نشانگرهاي تشخيص تازگي مواد غذايي (Food Freshness Indicators) هستند. در اين مقاله‌ي مروري، پيشرفت‌هاي اخير در طراحي و توليد اين نوع بسته‌بندي‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. روش كار: نشانگرهاي تشخيص تازگي داراي بخشي رنگي هستند كه حساس به تغييرات فساد در مواد غذايي بوده و در حين نگهداري، اين بخش از نشانگر در واكنش با متابوليت‌هاي حاصل از فساد مواد غذايي دچار تغيير رنگ مي‌شود و به اين ترتيب در خصوص تازگي/فساد مواد غذايي به مصرف كننده هشدار مي‌دهد. نشانگرهاي تشخيص تازگي از يك ماده‌ي رنگي حساس به تغيير pH و يك بستر جامد به عنوان حامل تركيب رنگي تشكيل شده‌اند. يافته‌ها: سرعت عمل در تشخيص فساد و همچنين پايداري رنگ از جمله خصوصيات مهم نشانگرهاي رنگي محسوب مي‌شود. هم ويژگي‌هاي رنگدانه حساس به pH و هم خصوصيات بستر جامد، عملكرد نشانگر رنگي را تحت تآثير قرار مي‌دهند. در طي سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي زيادي در زمينه طراحي انواع مختلف بسترهاي جامد با هدف افزايش حساسيت نشانگر صورت گرفته است. فيلم‌هاي قالب‌ريزي شده، نانوالياف الكتروريسي شده، هيدروژل‌ها و آئروژل‌هاي بيوپليمري و قطعات توليد شده با روش پرينت سه بعدي از جمله بسترهاي جامد مختلفي هستند كه كارايي آن‏ها در توليد نشانگرهاي رنگي مورد بررسي قرار گرفته است. عملكرد انواع بسترهاي مختلف مورد استفاده در توليد نشانگرهاي رنگي در اين مقاله مروري مورد بررسي و مقايسه قرار گرفته است. در زمينه بكارگيري رنگدانه‌هاي طبيعي نيز پيشرفت‌هاي زيادي در خصوص افزايش پايداري با تكنيك‌هايي مانند كوپيگمنتاسيون، ايجاد اتصالات عرضي و موارد مشابه وجود دارد كه در اين مقاله به آن‏ها اشاره شده است. نتيجه‌گيري: نشانگرهاي تشخيص تازگي مواد غذايي يكي از مباحث جديد در توسعه بسته‌بندي نوين مواد غذايي است كه در عين تازه بودن و برخورداري از گام‌هاي نوآوري، از قابليت تجاري‏سازي بالايي برخوردار است و محصولاتي از اين دست در شبكه توليد و توزيع مواد غذايي در كشورهاي خارجي وجود دارد. استفاده از تكنيك‌هاي نوين و ارائه راهكارهاي جديد مي‌تواند در دستيابي به محصولات با دقت و كيفيت بالا موثر باشد.