شايع ترين نوع خطاهاي دارويي و عوامل موثر بر آن ها در پرستاران: مرور سيستماتيك

مقدمه و هدف: از شايع ترين خطاهاي باليني، خطاهاي دارويي هستند كه ميتوانند منجر به افزايش مدت بستري و حتي آسيب شديد و مرگ بيمار گردند. مطالعه حاضر با هدف شناسايي شايع ترين نوع خطاهاي دارويي و عوامل آن ها در پرستاران انجام شده است. روش كار: اين مرور نظام‎مند با استفاده از گايدلاين PRISMA انجام شد. يك جست و جوي نظام مند در پايگاه‎هاي داده‎ي الكترونيكي بين المللي مانند Pubmed، Web of Science، و Scopus و پايگاه‌هاي داده ي الكترونيكي ايراني مانند Iranmedex و SID با استفاده از كليد واژه‎هاي ايمني بيمار ، “پرستاران” ، “خطاي دارويي و عوامل موثر در بازه‌ي زماني 10 سال اخير (2013-2023) صورت گرفت. با توجه به هدف مطالعه، تمامي مطالعات مقطعي تحليلي و توصيفي وارد اين مرور نظام مند شدند. براي ارزيابي كيفيت مطالعات از ابزار AXIS استفاده شد. يافته ها: از مجموع 748 مطالعه يافت شده، 29 مطالعه بررسي شد. تمامي مقالات از نوع توصيفي و تحليلي بودند. 18 مطالعه، بيشترين نوع خطاهاي دارويي را اشتباه در محاسبات دوز داروها و سرعت تجويز آن ها بيان كردند. در 4 مطالعه نوع داروي اشتباه، 4 مطالعه بيمار اشتباه، 3 مطالعه تجويز از راه نادرست و تجويز همزمان چند داروي خوراكي، شايع ترين انواع خطاهاي دارويي بيان شد. طبق بررسي اين مطالعات، عوامل ايجاد خطاهاي دارويي به اين صورت بود: 9 مطالعه، بار كاري سنگين و حجم كاري زياد، 2 مطالعه كمبود تعداد پرستار، 2مطالعه كمبود اطلاعات دارويي، 2 مطالعه سابقه كاري كم پرستاران، 2مطالعه ناخوانا بودن دستورات پزشك، 1 مطالعه سن كم، 1مطالعه جنسيت پرستاران، 1 مطالعه نوع شيفت، 1 مطالعه نوع بخش، 1 مطالعه وضعيت استخدام، 1 مطالعه تشابه نام و بسته بندي داروها، 1 مطالعه زياد بودن تعداد داروهاي تجويزي، 1 مطالعه استفاده از نام اختصاري دارو، 1 مطالعه طولاني بودن مدت بستري، 1 مطالعه مهارت كم محاسبات دارويي، 1 مطالعه سر و صداي محيط و 1 مطالعه ارتباط ضعيف پرستار و پزشك. نتيجه گيري: مجموع يافته هاي پژوهش حاضر، نشان دهنده وجود اختلافاتي در نتايج مطالعات مي باشد. با توجه به اهميت پيشگيري از ايجاد خطاهاي دارويي، پژوهش هاي بيشتر و وسيع تري پيشنهاد مي شود. هم چنين با توجه به نتايج يافته هاي اين مطالعه، مي توان تلاش در جهت كاهش بار كاري پرستاران را به عنوان راه حل مهمي براي كاهش خطاهاي دارويي به سياست گذاران سلامت پيشنهاد كرد.