ارزيابي ميزان بيس فنول-A در نمونه هاي روغن خوراكي شهر تبريز

مقدمه و هدف: بيس فنول A-(BPA) Bisphenol A يك تركيب صناعي است كه از متصل شدن دو فنول توسط يك آستون (علت پسوند A) در محيط اسيدي (كاتاليزور HCl) تشكيل مي‌شود. اين ماده بعنوان مونومر براي ساخت پلاستيك‌هاي پلي كربناتي بكار مي‌رود. پلاستيك‌هاي حاوي BPA در موارد متعددي در مجاورت مواد خوراكي يا مواد ديگري هستند كه تماس نزديك با بدن انسان دارند؛ از جمله پوشش داخل كنسروها، بطري‌ شير بچه، آب ‌معدني و بطري‌ روغن هاي خوراكي، و بنابراين احتمال دارد وارد بدن انسان شوند. در بدو استفاده BPA بيخطر در نظر گرفته مي‌شد، اما كم‌كم مضرات آن آشكار شد: به‌طوري‌كه نشان داده شده است كه BPA مخصوصا در دوزهاي بالا اثرات شبه استروژني دارد. از اين نظر ممكن است براي خانم‌هاي باردار، نوزادان، كودكان كم‌ سال و رشد تخمدانها مضر باشد. روش كار: ليستي از روغن‌هاي خوراكي مورد استفاده در تبريز تهيه شد و از ليست مزبور ده نوع تجاري پرمصرف، در ظروف پلاستيكي انتخاب شدند. سه سري ساخت مختلف از هر نوع خريداري شد و در فواصل سه ، شش و نه ماه بعد از توليد، از هر نوع سه سري ساخت نمونه‌گيري شد. بعلاوه بيست نمونه ديگر از روغن‌هايي كه كمتر مصرف مي‌ شوند. بعد از جمع‌آوري نمونه‌ها، براي استخراج BPA از روش DLLME و براي اندازه ‌گيري مقدار آن از HPLC استفاده شد. براي انجام HPLC از ستون C18، فاز متحرك مخلوط آب: متانول با نسبت 36:64v/v و جريان 1 ml/min و براي تشخيص BPA در نمونه هاي تزريق شده به دستگاه، از دتكتور UV با طول موج 277 نانومتر استفاده گرديد. يافته‌ها: بر اساس آزمايش‌هاي انجام ‌شده، ميانگين BPA در روغن‌هاي مختلف، بدون در نظر گرفتن شركت سازنده در محدوده 0.5 – 2.65 ميكروگرم بر يك گرم روغن بوده است. اين نتايج با درصد بازيابي 65% با LOQ= 0.500 و LOD= 0.15 به ازاي يك گرم روغن بدست آمدند. نتيجه‌گيري: بررسي‌ها نشان داد كه ميزان ورود بيس فنول- A به داخل روغن‌هاي خوراكي شهر تبريز از آستانه سمي تعيين ‌شده براي انسان بالغ بسيار كمتر است. در عين‌ حال چون مقادير كمتر از اين آستانه نيز در بعضي از مطالعات مخصوصاً درمورد جنينها و كودكان كم ‌سال مضر معرفي ‌شده است نمي توان صراحتاً اظهار كرد كه اين مقدار كاملاً ايمن هست.