بررسي اثر محافظتي ملاتونين در مقابل آسيب كليوي و كبدي ناشي از 5- فلورويوراسيل در موش هاي صحرايي

مقدمه و هدف: بيماران مبتلا به سرطان، بسته به شرايط، چندين خط درماني دريافت مي كنند كه به طور معمول شامل شيمي درماني مي باشد. اما به دليل سميت آن براي سلول ها و بافت هاي طبيعي دوز محدوي دارد. 5-فلورويوراسيل به عنوان يك ضدمتابوليت براي درمان بسياري از سرطان ها استفاده مي شود. 5-فلورويوراسيل ممكن است باعث ايجاد عوارض جانبي شديد و سميت هاي مختلف مانند نفروتوكسيسيتي و هپاتوكسيسيتي شود. مصرف تركيبات طبيعي مانند ملاتونين، كه يك هورمون طبيعي در بدن است، به دليل خواص آنتي‌اكسيداني قوي، مهار فيبروژنز كبد، آپوپتوز و نكروز و محافظت در برابر آسيب DNA مي تواند در درمان سرطان مؤثر باشد. هدف از اين مطالعه بررسي اثر محافظتي ملاتونين در مقابل آسيب كبدي و كليوي ناشي از 5-فلورويوراسيل در موش هاي صحرايي مي باشد. روش كار: اين مطالعه در دو مدل سلولي و حيواني انجام شده است. در مدل سلولي اندازه گيري سميت ملاتونين و 5-فلورويوراسيل در رده سلولي سرطاني كبد HepG2 نسبت به رده سلولي نرمال فيبروبلاست انجام شده است و IC50 در مدت 48 ساعت محاسبه گرديد. در مطالعه حيواني از 25 سر موش صحرايي نر نژاد ويستار با ميانگين وزن 180 گرم استفاده گرديد. حيوانات به 5 گروه كنترل، 5-فلورويوراسيل (هفتگي)، 5-فلورويوراسيل به همراه غلظت هاي 2.5، 5، 10 mg/kg/day ملاتونين تقسيم شدند و به مدت 8 هفته بطول انجاميد. همچنين، ارزيابي نتايج بررسي هيستوپاتولوژيك با نرم افزار آماري SPSSو با آزمون ناپارامتري كروسكال واليس تحليل شدند. همچنين، براي انجام آناليز بيوشيميايي ازOne-way ANOVA استفاده و p 0.05 معني دار در نظر گرفته شده است. يافته ها: زنده ماندن سلول HepG2با افزايش غلظت 5- فلورويوراسيل و ملاتونين كاهش يافت. براساس اندازه گيري هاي انجام شده، 5- فلورويوراسيل موجب كاهش وزن موش ها گرديد كه با افزودن ملاتونين به رژيم درماني آن ها، وزن موش ها افزايش يافت. در مطالعات بافت شناسي 5- فلورويوراسيل موجب نارسايي شديد كليه و تغييرات هيستوپاتولوژيك شد. همچنين باعث افزايش BUN، كراتينين و نشانگرهاي عملكرد كبدي (AST, ALT) با (P 0.001) شد و در عين حال فعاليت سوپراكسيد ديسموتاز و گلوتاتيون پراكسيداز را كاهش داد (P 0.001). همچنين تجويز همزمان ملاتونين و5- فلورويوراسيل بسياري از نتايج بيوشيميايي و بافت شناسي را بهبود داد و در گروه كنترل و گروه 5- فلورويوراسيل با ملاتونين قابل مقايسه بود. نتيجه گيري: نتايج بدست آمده از پارامترهاي هيستوپاتولوژيكي و بيوشيميايي نشان مي دهد كه تجويز 8 هفته اي ملاتونين در موش هايي كه 5-فلورويوراسيل دريافت كردند داراي توانايي بالايي براي محافظت از آسيب هاي كبد و كليه در برابر اثرات مضر 5-فلورويوراسيل است.