پروتئين هاي اندوليزين مستخرج از فاژها در كنترل زيستي باكتري ها

با گسترش روزافزون مقاومت آنتي بيوتيكي جستجو براي يافتن رويكردهاي جايگزين در امنيت غذايي افزايش يافته است. باكتريوفاژها شكارگرهاي طبيعي و موثر باكتري ها مي باشند كه به دليل خاصيت ضدعفوني كنندگي سطحي به عنوان نگه دارنده زيستي استفاده مي شوند به طوري كه به عنوان نمونه از محصولات تجاري فاژي ليستشيلد (Listshield TM) و سالم فرش (SalmFresh) به ترتيب در برابر ليستريا مونوسيتوژنز و سالمونلا انتريكا استفاده مي شود. با وجود اين، به دليل معايبي مانند ظهور مقاومت، ماندگاري و احتمال انتقال ماده ژنتيكي فاژها، مولكول هاي موثر آنها، اندوليزين ها توجهات زيادي را جلب كرده اند. اندوليزين ها آنزيم هاي هيدروليزكننده ديواره سلولي هستند كه توسط فاژها در مرحله آخر چرخه ليتيك توليد مي شوند تا با تجزيه ديواره سلولي باكتري فاژهاي تكثير شده رها شوند. گرچه مطالعات زيادي روي كاربردهاي درماني اندوليزين ها انجام شده است اما مطالعات چنداني روي كاربردهاي غذايي صورت نپذيرفته است. هدف از اين مطالعه معرفي اجمالي، مكانيسم عمل، كاربردها، مهندسي و چشم انداز استفاده از آنها مي باشد. از منظر عملكردي اندوليزين ها 5 نوع آنزيم هستند كه از 5 جايگاه ساختار پپتيدوگليكان ديواره سلولي را تجزيه كرده و باعث از بين رفتن باكتري ها مي شوند. از نظر ساختاري اندوليزين هاي فاژهاي باكتري-هاي گرم مثبت داراي دو بخش پروتئيني با نام هاي دٌمين اتصالي به ديواره سلولي (CBD) و دٌمين آنزيمي (EAD) مي باشند كه CBD در تشخيص و اتصال به باكتري هاي خاص اختصاصي عمل مي كند و فلور طبيعي را از بين نمي برد. اندوليزين ها علي رغم ويژگي هاي مثبت، داراي محدوديت هايي در فعاليت باكتريوسيدال خود مثل مهار توسط برخي اجزاي مواد غذايي، عدم توانايي در عبور از غشاي خارجي باكتري هاي گرم منفي، ناپايداري در برابر pH، دما و غلظت نمكي بالاتر مي باشند كه به كمك روش هايي مانند مطالعات بيوانفورماتيك و مهندسي پروتئين بر آنها غلبه شده است. تركيب اندوليزين ها با عوامل آنتي باكتريايي مثل نيسين، عوامل نفوذپذيركننده غشاي سلول مثل EDTA و سيترات و طراحي اندوليزين هاي هيبريد و كايمر از استراتژي هاي موثر در غلبه بر محدوديت هاي فوق مي باشد.