تعيين ميزان دي‌كلرو دي‌فنيل تري‌كلرو‌اتان(DDT) در انواع شير توزيعي در شهر رشت به روش كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا

چكيده مقدمه و هدف: مواد غذايي به ويژه شير و فرآورده‌هاي آن به عنوان راه اوليه و سريع جذب آفت‌كش‌هاي ارگانوكلره براي عموم جامعه به شمار مي‌روند. مواجهه طولاني مدت با انواع آفت كش ها به ويژه آفت كش هاي ارگانوكلره در زنجيره غذايي مي تواند باعث افزايش موارد بروز انواع سرطان در جمعيت هاي انساني گردد. بيش از 90 درصد مواجهه با آفت كش DDT از طريق مواد غذايي اتفاق مي افتد. هدف از اين مطالعه تعيين ميزان دي‌كلرو دي‌فنيل تري‌كلرو‌اتان در شير در شهر رشت بود. روش كار: تعداد40 نمونه شير( 10 نمونه شير خام گاو، 10 نمونه شير پاستوريزه، 10 نمونه شير فرادما، 10 نمونه شير شتر) از مراكز عرضه اين محصولات در شهر رشت به‌صورت تصادفي ساده از دي‌ماه تا اسفندماه سال 1401 اخذ شد. ميزان DDT در نمونه‌ها با روش كروماتوگرافي مايع با كارآيي بالا (HPLC) تعيين گرديد. با توجه به جستجو در منابع در دسترس اين مطالعه براي اولين بار در شهر رشت انجام شد و ميزان DDT در شير شتر براي اولين بار در ايران گزارش مي شود. يافته‌ها: در 97.5 درصد نمونه‌ها DDT مشاهده گرديد. ميانگين ميزان DDT در نمونه‌هاي شير خام گاو، پاستوريزه، فرادما و شير شتر به ترتيب 4/08± 11/40، 3/39 ± 3/80 ، 3/92± 9/56 و 3/94 ± 8/93 ميكروگرم در كيلوگرم بود. اختلاف معني‌دار در ميزان ميانگين DDT بين انواع نمونه‌ها مشاهده گرديد(0.05 p). كمترين ميزان DDT در شير پاستوريزه مشاهده گرديد. ميانگين ميزان DDT درشير خام گاو، فرادما و شير شتر اختلاف معني داري نداشت. با توجه به حد مجاز اتحاديه اروپا در شير (40 ميكروگرم در كيلوگرم) ميزان DDT در نمونه‌ها كمتر از حد مجاز بود. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج حاصله درصد آلودگي نمونه ها بالا مي باشد و ميتواند در مصرف كنندگان انواع شير مخاطره آميز باشد ولي در هيچ كدام از نمونه‌ها مقادير DDT بيش از حد مجاز نبود. با توجه به اينكه اين سم در مواد غذايي با منشا دامي نسبتا چرب مشاهده ميگردد و محلول در چربي مي‌باشد بايد ارگان‌هاي نظارتي ميزان سم را در محصولات مربوطه به صورت دوره اي و منظم در شهر رشت كنترل نمايند.