نانوحامل هاي مبتني بر پكتين : يك سيستم انتقال بالقوه براي بهبود فراهمي زيستي تركيبات زيست فعال

مقدمه و هدف: پكتين يكي از فراوان‌ترين پلي‌ساكاريد‌هاي گياهي پس از سلولز است كه در ديواره سلولي گياهان وجود دارد. پكتين به‌راحتي از منابع طبيعي، زيست‌تخريب‌پذير، زيست‌سازگار و غيرسمي استخراج مي‌شود. مركبات و سيب منابع اصلي جهت استخراج پكتين هستند. پكتين به‌طور گسترده‌اي به‌عنوان يك قوام‌دهنده، امولسيفاير، بافت‌دهنده و تثبيت‌كننده در صنايع غذايي استفاده مي‌شود. علاوه بر اين، پكتين داراي فوايد متعددي براي سلامتي‌ مانند اثرات ضدالتهاب، ضدديابت، ضدچاقي، ضدسرطان، تنظيم‌كننده ميكروفلور روده و پيشگيري‌كننده از كلسترول خون/تصلب شرايين است. در سال‏هاي اخير، پيشرفت‌هاي عمده‌اي در استفاده از پكتين به‌عنوان ماده ديواره جهت ساخت نانوحامل‌هاي مختلف صورت گرفته‌ است. نانوحامل‌ها مي‌توانند تركيبات زيست‌ فعال را با فرايند انكپسولاسيون در برابر شرايط نامتعادل و نامطلوب محيطي از جمله نور، pH، گرما، رطوبت، اكسيژن، تخريب بيولوژيكي و شيميايي محافظت كنند و راه‎حل بالقوه‌اي براي بهبود ماندگاري آن‌ها در سيستم‌هاي آزمايشگاهي و شرايط داخل بدن مي‌باشند. هدف از بررسي حاضر، اشاره به ويژگي‌هاي ساختاري پكتين و پيشرفت‌هاي اخير در استفاده از پكتين در ساخت نانوحامل‌هاي نوظهور مختلف از جمله نانوليپوزوم، نانوامولسيون و نانوالياف جهت حفاظت و تحويل كنترل شده تركيبات زيست‌فعال است. نتيجه‌گيري: پكتين مي‌تواند به ماكرومولكول‌ها به‌ويژه پروتئين‌ها براي تشكيل نانوساختارهاي پايدار متصل شود. نانوحامل‌هاي مبتني بر پكتين پتانسيل بالقوه‌اي را براي بهبود پايداري و افزايش فراهمي زيستي و تحويل كنترل‌شده تركيبات زيست‌فعال نظير ويتامين‌ها، كاروتنوئيدها، پلي‌فنول‌ها و اسانس‌ها نشان داده‌اند. اين اثرات عمدتاً به خواص امولسيون‌كنندگي پكتين، اثرات تثبيت‌كننده و ظرفيت آن براي افزايش ويسكوزيته فاز پيوسته نسبت داده مي‌شود. نانومواد مبتني بر پكتين بي‌خطر هستند و به‌صورت تجاري در دسترس مي‌باشند. با توجه به بسياري از مطالعات، با انكپسولاسيون تركيبات فعال بيولوژيكي در ساختارهاي داراي پكتين حلاليت، جذب ، پايداري و فراهمي زيستي اين تركيبات افزايش مي‌يابد. با اين وجود، هنوز محدوديت‌هايي براي استفاده از هريك از نانوحامل‌هاي مبتني بر پكتين وجود دارد. ويژگي‌هاي ساختاري پكتين از جمله درجه استري شدن، زنجيره‌هاي جانبي قند و وزن مولكولي بر راندمان درون‌پوشاني نانوحامل‌هاي مبتني بر پكتين اثر مي‌گذارد. علاوه بر اين، نوع و منبع پكتين بايد با دقت زيادي براي طراحي اين نانوحامل‌ها انتخاب شود. همچنين، استفاده از پكتين به‌تنهايي هميشه براي ساخت نانوحامل‌هاي مورد نظر كافي نيست. از طرف ديگر، اطلاعات محدودي در مورد سميت سلولي و عوارض جانبي احتمالي نانوحامل‌هاي پكتين وجود دارد. تحقيقات آينده بايد مكانيسم‌هاي برهم‌كنش‌ نانوحامل‌ها با سيستم‌هاي بيولوژيكي و همچنين، عملكرد نانوحامل‌ها را در شرايط تغذيه حيوان يا انسان روشن كند.