مروري بر بسته بندي فعال و كاربرد آن در افزايش ايمني و ماندگاري مواد غذايي

مقدمه و هدف: بسته بندي مواد غذايي يكي از مهم ترين موضوعات تحقيق در صنايع غذايي است. بسته بندي بايد قابليت حفظ ماده ي غذايي از آسيب هاي محيطي را داشته و باعث افزايش ماندگاري و حفظ كيفيت آن گردد. بسته بندي فعال يكي از مفاهيم نوين در بسته بندي مواد غذايي است. اين نوع بسته بندي ضمن نگهداري ماده ي غذايي، شرايط و فضاي اطراف ماده ي بسته بندي شده را به منظور بهبود ايمني، حفظ كيفيت و تازگي، افزايش ماندگاري و بهبود خصوصيات حسي تغيير مي دهد. بسته بندي فعال انواع گوناگوني داشته و كاربرد انواع آن در صنايع غذايي روز به روز در حال گسترش است. در مقاله ي حاضر استفاده از بسته بندي فعال در حفظ كيفيت، ايمني و افزايش ماندگاري مواد غذايي مورد بررسي قرار گرفته است. يافته ها: بسته بندي هاي حاوي تركيبات فعال جاذب و مهار كننده و تركيبات فعال آزاد كننده، انواع مهم بسته بندي فعال هستند. از جمله تركيبات فعال مي توان به جاذب هاي رطوبت، اتيلن، طعم و بو، اكسيژن، دي اكسيد كربن و عوامل آزاد كننده دي اكسيد كربن، مواد طعم دهنده، تركيبات ضد ميكروبي و آنتي اكسيدان ها اشاره كرد. تركيبات فعال جاذب باعث جذب مواد نامطلوب و مضر از سطح غذا يا داخل فضاي بسته‌بندي و تركيبات فعال آزاد كننده باعث رهاسازي مواد در سطح غذا يا داخل فضاي بسته‌بندي مي شوند. مهاجرت تركيب فعال ممكن است در اثر تماس مستقيم بين ماده ي غذايي و ماده ي بسته بندي يا از طريق انتشار تركيب فعال به حالت گازي، از ماده ي بسته بندي به سطح غذا صورت گيرد. نوع ديگر بسته بندي فعال داراي توانايي تغيير ويژگي هاي فيزيكي ماده ي بسته بندي است، مانند بسته هاي خود سرد يا خود گرم شونده (Self-cooling/heating). بسته بندي ضد ميكروبي يكي از انواع مهم بسته بندي هاي فعال است كه به دليل تمايل مصرف كنندگان به مصرف غذاهاي با حداقل فراوري و عاري از تركيبات ضد ميكروبي، توجه زيادي را در سال هاي اخير به خود جلب كرده است. نتيجه گيري: بسته بندي فعال به عنوان يك فناوري نوين و پيشرفته مي تواند باعث حفظ و بهبود ايمني و كيفيت، افزايش ماندگاري و همچنين بازارپسندي محصول غذايي گردد. با توجه به مطلوبيت بسته بندي فعال مواد غذايي، ارزيابي مستمر ايمني و اثربخشي آن امري ضروري است.