نحوه دسترسي به دارو ها و سموم در مسمومين بستري در يكي از مراكز مسمومين شمالغرب ايران

مقدمه: هرساله تعداد زيادي براثر مسموميتهاي دارويي و شيميايي به اورژانس ها مراجعه و تحت درمان قرار مي گيرند و تعدادي نيز به دنبال شدت عوارض حاصله فوت مي كنند. بروز انواع مسموميت ها بر اساس ويژگي هاي فرهنگي و اقتصادي جوامع مختلف متفاوت است. اكثر مراجعين را بيماراني تشكيل مي دهند كه به قصد خودكشي اقدام به اين كار مي كنند . بنابراين آگاهي از نحوه دسترسي به داروها و سموم نقش مهمي در برنامه ريزي هاي پيشگيري و تشخيصي و درماني ميتواند داشته باشد. از اين رو ما به بررسي نحوه دسترسي به دارو ها و سموم در مسمومين بستري در مركز آموزشي و درماني سينا تبريز پرداختيم. روش كار: اين مطالعه توصيفي مقطعي در بيماران مسموم بستري شده در بخشهاي مسموميت مردان و مسموميت زنان و ICU مسموميت بيمارستان سينا تبريز در طي بازه زماني 9 ماهه از 15 فروردين 1401 لغايت 15 آذر 1401 بعد از اخذ كد اخلاق (IR.TBZMED.REC.1401.195) انجام شد. نتايج: از بين حدود 1500 بيمار مسموم بستري در بخشهاي مسموميت بيمارستان سينا بعد از اعمال معيارهاي ورود و خروج از مطالعه در نهايت تعداد 300 بيمار مسموم (262 بيمار مسموم با انواع داروها و 38 بيمار مسموم با انواع سموم)، بستري در بخش هاي مسموميت بيمارستان وارد مطالعه شده و از‌ اين ميان 111 بيمار مرد و 189 بيمار زن بودند. اكثر بيماران 39 درصد با مصرف داروهاي موجود در منزل يا باغ شخصي خود و در رتبه‌هاي دوم تا پنجم، به ترتيب 3/17 درصد از طريق تهيه دارو از داروخانه با نسخه ي پزشكي، 3/11 درصد از طريق تهيه دارو از فروشنده غيرمجاز، 9 درصد از طريق برداشتن سم از منزل يا باغ و 3/8 درصد از طريق تهيه دارو از داروخانه بدون نسخه مسموم شده بودند. در رده هاي بعدي ارائه ي دارو توسط فاميل يا آشنا، تهيه دارو از كلينيك ترك اعتياد، برداشتن دارو از شركت يا محل كار، ارائه دارو توسط دوستان، تهيه سم از فروشنده غيرمجاز، تهيه سم از فروشنده مجاز، ارائه سم توسط فاميل يا آشناقرار داشتند. نتيجه گيري: بالا بودن ميزان مسموميت و خودكشي با داروها مي تواند به دليل در دسترس بودن بدون محدوديت داروهاي با يا بدون نسخه، روش نادرست تجويز داروها و عدم وجود آگاهي افراد از شيوه ي مصرف و نگهداري داروها باشد. در كشورهاي مختلف عوامل مختلفي در اين زمينه نقش دارند كه در ايران فرهنگ غلط بعضي رسانه ها در سلب اعتماد بيماران به پزشكان و در نتيجه مراجعه متعدد بيماران به پزشكان مختلف و نسخه نويسي و ايجاد ولع براي مصرف بيشتر داروها مي تواند يكي از دلايل مهم در اين مورد باشد. در مجموع تقويت نظام آموزش و اطلاع رساني، ايجاد محدوديت در سطح دسترسي به دارو ها و مواد سمي، ارتقاي كيفيت خدمات مشاوره اي به اقشار آسيب پذير به خصوص نوجوانان و جوانان و تقويت سيستم پذيرش و درمان مسمومين مي تواند در كاهش بار ابتلا و مرگ و مير ناشي از مسموميت در جامعه مؤثر واقع گردد.