چهار كشور پيشرو در خاورميانه در سم شناسي: تحليل استنادي

مقدمه: از شاخص‌هاي مهم ارزيابي توسعه يك كشور، بررسي پيشرفت علمي آن است. روش‌هاي مختلفي براي ارزيابي پيشرفت علمي كشورها وجود دارد كه يكي از آنها تحليل استنادي مقالات منتشر شده در يك حوزه علمي معين مي‌باشد. در اين پژوهش انتشارات سم‌شناسي كشورهاي منطقه خاورميانه در رشته سم‌شناسي بررسي شد. توكسيكولوژي شاخه‌اي از علوم زيستي، شيمي، پزشكي و بهداشت است كه به بررسي مواد شيميايي مضر، سموم، داروها، مواد مخدر و اثرات زيان‌آور آن‌ها بر موجودات زنده مي‌پردازد. روش: در اين مطالعه مقطعي ابتدا 4 كشور پيشرو در در دو پايگاه Web of Science و Scopus شناسايي سيس هريك از كشورها در بازه بازه زماني 01/01/2014 تا 10/08/2023 جداگانه مورد جستجوي پيشرفته قرار گرفت. سپس با انتخاب Toxicology به‌عنوان حوزه انتخابي بدون محدود كردن نوع و زبان، تعداد كل انتشارات در بازه زماني پژوهش به دست آمد. در ادامه داده‌هاي اوليه استخراج شده به نرم‌افزار اكسل مايكروسافت و در مواردي از نرم افزار SPSSبراي تحليل داده ها استفاده گرديد. براي ترسيم ساختار دانش از نرم افزار VOSviewer استفاده شد. نتايج: در مجموع در بازه زماني پژوهش در جهار كشور منتخب 12622 مقاله در حوزه سم شناسي منتشر شده بود. بيشترين تعداد انتشارات متعلق به ايران و تركيه از اين نظر در جايگاه دوم قرار داشت. تركيه كم‌ترين مقالات تك نويسنده را داشت و بيشترين درصد همكاري داخلي در كشور ايران وجود داشت. بيشترين تعداد مقالات چاپ شده در تمامي كشورهاي مورد مطالعه به‌صورت مقاله علمي پژوهشي و پس از آن Meeting Abstract در رتبه دوم قرار داشت بيشترين خروجي علمي كشور تركيه در موضوع Aryldialkylphosphatase; Arylesterase; Human PON1 Protein است. درپژوهش هاي منتشر شده كشور ايران بيشترين خروجي علمي در موضوع Mustard Gas; Chlormethine; 2-chloroethyl Ethyl Sulfide مي‌باشد. در بررسي ضريب تأثير برترين مجلات در حوزه سم‌شناسي از لحاظ IF ، نشريه SPRINGER-VERLAG چاپ نيويورك قرار داشت. در كشور تركيه، ايران و پايان نامه ها بيشترين منابع استفاده شده در مقالات را تشكيل مي دادند. بحث و نتيجه‌گيري: در نگاه كلي، تعداد مقالات منتشر شده در حوزه سم‌شناسي در كشورهاي مورد بررسي در بازه زماني مورد مطالعه روند رو به رشدي داشته است. در بررسي فراواني استناددهي مستخرج از پايگاه WoS، بيشترين تعداد مقالات متعلق به كشور تركيه بود، درحالي‌كه در پايگاه Scopus كشور ايران در جايگاه اول جاي گرفته بود. توصيه مي‌شود سم شناسان ايراني براي حفظ جايگاه اول در منطقه خاورميانه لازم است تعداد مقالات منتشر شده و ميزان همكاري‌هاي خود را با نويسندگان بين‌المللي افزايش دهند.