تعيين و اندازه گيري رنگ هاي مصنوعي در نمونه هاي غذايي مختلف بازار ايران و ارزيابي ريسك مصرف روزانه آنها

مقدمه و هدف: رنگهاي مصنوعي يك گروه مهم از افزودنيهاي غذايي مي باشند محصولات غذايي داراي اينگونه رنگها در مقايسه با محصولات داراي رنگهاي طبيعي علاوه بر قيمت مناسب مزاياي ديگري چون پايداري بيشتر در مقابل نور ، اكسيژن وPH دارند و درگذشت زمان معمولا دچار تغيير رنگ نمي شوند مداركي دال بر اينكه رنگها و متابوليت آنها مي تواند براي سلامتي انسان مضر باشد وجود دارد بيماريهايي همچون انواع آلرژي، واكنش هاي آسم، اسيب به DNA ، بيش فعالي در كودكان و سرطان زايي از جمله اين موارد هستند. بهمين خاطر آناليز و بررسي رنگهاي مصنوعي در محصولات غذايي مي تواند نقش مهمي در كنترل سلامت و كيفيت مواد غذايي داشته باشد. با توجه به اينكه در ايران بر اساس استاندارد ملي 740هفت رنگ سنتزي مجاز براي استفاذه در مواد غذايي عبارتند از سان ست يلو(E110 )، ايندوگوتين(E132 )، كارميوزين (E122 )، كينولين يلو(E104 )، پونسيو 4R (ٍE124)، آلوارد(E129) و برليانت بلو (E133) هدف از اين مطالعه تعيين و اندازه گيري مقدار رنگ هاي استفاده شده در مواد غذايي مختلف با روش HPLC جفت يوني و بررسي ميزان ريسك مصرف آنها مي باشد. روش كار: در اين بررسي 74 نمونه شامل نواع لواشك، فرآورده ژله اي، پودر ژله، فرآورده يخي و نوشيدني از فروشگاههاي مواد غذايي تهيه گرديد. جهت خالص سازي نمونه ها از روش استخراج فاز جامد به كمك كارتريج (SPE) استفاده گرديد سپس نوع و ميزان رنگ مصرفي به كمك دستگاه HPLC و روش جفت يوني مشخص گرديد. يافته‌ها: در بررسي 74 نمونه شامل انواع لواشك، فرآورده ژله اي، پودر ژله، فرآورده يخي و نوشيدني ها تنها 5 رنگ مصنوعي كينولين ، كارميوزين، آلوارد، سان ست يلو و برليانت بلو مشاهده گرديد و در هيچگدام از نمونه ها رنگ پونسيو و ايدوگوتين ديده نشد. بيشترين رنگ استفاده شده سان ست يلو بود كه در 45% نمونه ها ديده شد. همچنين بيشترين غلظت رنگ به كار رفته در نمونهاي لواشك، فرآورده اي ژله اي، پودر ژله، فرآورده هاي يخي و نوشيدني ها به ترتيب 361، 161.9،125.5،104و 99.8 mg/kg يا mg/L تعيين گرديد. براي تعيين ريسك مواجهه مصرف كنندگان ايراني براي اين 5 رنگ پارامترهاي دريافت روزانه مزمن (CDI)، ميزان متوسط دوز دريافتي روزانه در طول مواجهه(THQ) و ايندكس خطر(HI) محاسبه گرديد. ميزان CDI اين 5 رنگ از ميزان مصرف مجاز روزانه( ADI) كه توسط سازمان بهداشت جهاني تعيين گرديده كمتر بود همچنين ميزان THQ و HI رنگ هاي مورد بررسي از 1 كمتر تعيين گرديد نتيجه‌گيري: . نتايج بيانگر اين است كه پتانسيل ريسك خطر سلامتي براي جمعيت مصرف كننده نمي باشد. ولي انتظار مي رود توجه بيشتري به مصرف رنگهاي مصنوعي در مواد غذايي بشود.