مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - الگوي توزيع اندازه رسوبات هامون هيرمند

چكيده فارسي :

يكي از خشك‌ترين مناطق جهان كه تحت تاثير طوفان‌هاي شن و غبار قرار گرفته، سيستان در جنوب شرقي ايران است كه منابع آبي كم و اكوسيستم‌هاي شكننده آن نسبت به تغييرات اقليمي بسيار حساس هستند. با اين حال، اطلاعات بسيار كمي در مورد وضعيت رسوبات در تالاب هامون هيرمند در استان سيستان و بلوچستان به عنوان منبع گردوغبارهاي سيستان در دسترس است كه درك ما را از ديناميك گرد و غبار بادي و مكانيسم‌هاي حركت رسوب محدود مي‌كند. هدف اصلي پژوهش حاضر شناسايي الگوي توزيع رسوبات بستر تالاب هامون مي‌باشد. بر اين اساس پس از نمونه برداري از رسوبات بستر تالاب ذرات ريزتر از 63 ميكرون توسط الك و روش ليزري بوسيله دستگاه مدل (Laser Scattering Particle Size distribution Analyzer (Horiba -LA950) مورد دانه سنجي قرار گرفتند و توزيع ذرات رسوباتي بررسي شدند. نتايج نشان داد كه ذرات كلوئيدي در جنوب محدوده مورد مطالعه در هامون هيرمند بيشترين فراواني را در ذرات رسي اين نمونه ها دارند. همچنين بدليل بادي بودن سيستم تغذيه در غرب و جنوب غربي منطقه مورد مطالعه، ذرات ريز و كلوئيدي بيشترين ميزان را در اين محدوده دارند و در مركز محدوده مطالعاتي و مخصوصا درياچه هامون به دليل چند منشا بودن سيستم آوردهاي رسوبي، محدوده وسيع تري از ذرات از نظر اندازه را در بر ميگيرد. شيوه توزيع ذرات رسي در محدوده مورد مطالعه نشان مي‌دهد كه برخاستگاه رسوبات از دو منطقه در افغانستان (توزيع در شرق) و يك برخاستگاه داخلي (شمال غرب و جنوب غرب) مي‌باشد. اين يافته ها مي‌تواند به بهبود مديريت فرسايش بادي در مناطق منبع رسوب كمك كند.