كنترل ساختاري گسل هاي كانسار سولفيد توده اي مس-روي سرگز، اسفندقه، جنوب پهنه دگرگوني سنندج-سيرجان

Structural controllng of the Sargaz Cu-Zn massive sulfide deposit, Esfandagheh, Southern Sanandaj-Sirjan metamorphic zone

در حاشيه جنوبي پهنه دگرگوني سنندج-سيرجان، كانه زايي سولفيد توده اي مس-روي گستره معدني سرگز در توالي آتش فشاني-آذرآواري بايمدال ترياس بالايي-ژوراسيك زيرين متشكل از بازالت اسپيليتي، آندزيت، داسيت و ريوداسيت رخ داده است. ساختارها به‌ويژه گسل ها نقش مهمي در جايگزيني و دگرشكلي عدسي هاي سولفيد توده اي اين كانسارها داشته اند. هدف اين پژوهش، تحليل هندسي-كينماتيك گسل هاي كانسار سولفيد توده اي سرگز جهت درك بهتر نقش آن ها بر كانه زايي مس-روي با تهيه نقشه هاي زمين شناسي و ساختاري اين كانسار است. بنابر نتايج اين مطالعه، چهار دسته گسل زير نقش مهمي در تكامل ساختاري اين كانسار داشته است: (1) گسل هاي مايل لغز چپ بر با مولفه معكوس شمال غربي-جنوب شرقي؛ (2) گسل هاي مايل لغز راست بر با مولفه عادي شمال شرقي-جنوب غربي؛ (1) گسل هاي راستالغز راست بر شمالي-جنوبي و (4) گسل هاي راستالغر چپ بر شرقي-غربي. گسل هاي مايل لغز شمال غربي-جنوب شرقي به احتمال در اثر برگردان كينماتيك گسل هاي عادي با مولفه راست بر اوليه حاصل شده اند. دگرساني هاي گسترده سرسيتي، كلريتي، سيليسي با كانه زايي سولفيدي مس-روي به همراه شواهد بقاياي تونل هاي حفاري شده قديمي در اين راستا بيانگر كنترل ساختاري روند كانه زايي توسط اين گسل ها است. در واقع، اين پهنه هاي گسلي كانال هاي مناسبي براي جريان سيالات گرمابي حاوي فلزات و تشكيل عدسي هاي سولفيدي مس-روي در حوضه رسوبي-آتش فشاني اواخر ترياس-اوايل ژوراسيك بوده اند. گسل هاي مايل لغز شمال شرقي-جنوب غربي نيز به طور مشابهي از تكامل ساختاري گسل هاي اوليه معكوس با مولفه چپ بر اوليه حاصل شده اند. تقاطع اين دو دسته گسل سبب ريزش گوه اي بلوك هاي سنگي در ديواره شمال كاواك معدني سرگز شده است. گسل هاي راستالغز راست بر شمالي-جنوبي و گسل هاي راستالغز چپ بر شرقي-غربي اين كانسار در مراحل بعدي تكامل كوهزاد زاگرس حين رويدادهاي فشاري/ترافشارشي راست بر اواخر ژوراسيك تا كرتاسه تشكيل شده اند. اين مطالعه بيانگر اهميت مطالعات ساختاري در شناسايي روندهاي اكتشافي و هم چنين پايداري شيب ديواره هاي كاواك معدني سرگز در منطقه اسفندقه است.