كاربرد تركيب عناصر كمياب آپاتيت در تمايز انواع گرانيتوئيدهاي منطقه كبودان، پهنه تك نار

Application of apatite trace elements to distinct different granitoid types in Kaboodan area, Taknar Zone

سنگ هاي نفوذي فلسيك منطقه كبودان در پهنه تك نار شامل انواع گرانيتوئيدهاي I و S مي باشند كه در حدود 548-529 ميليون سال پيش تشكيل شده اند. در اين مطالعه كاني آپاتيت در نمونه هاي منتخب انواع گرانيتوئيدها مورد مطالعه قرار گرفت. بلورهاي آپاتيت در تمام نمونه هاي مورد مطالعه داراي ويژگي هاي بافتي و شيميايي آپاتيت هاي ماگمايي بوده و در رده فلوئوروآپاتيت قرار مي گيرند. آپاتيت در گرانيتوئيدهاي نوع S به نسبت غني از SiO2، MnO، Ga و HREE مي باشد، درحالي كه نمونه هاي اين كاني در گرانيتوئيدهاي نوع I داراي تمركز بالاتري از Sr و HREE هستند. الگوي توزيع REE در گرانيتوئيدهاي نوع S بدون شيب (2-6/0= LaN/YbN) و با انومالي منفي زياد Eu (23/0- 01/0= δEu) است ولي آپاتيت نمونه هاي نوع I الگوي REE تفكيك يافته با شيب زياد (5/52- 5/1= LaN/YbN) و انومالي منفي Eu ضعيف تر (68/0- 10/0= δEu) نشان مي دهند. محاسبه فوگاسيته اكسيژن با استفاده از ميزان MnO در آپاتيت ها فوگاسيته بالاتري را براي تشكيل گرانيتوئيدهاي نوع I نسبت به S پيشنهاد مي دهد. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه مطالعه تركيب عناصر كمياب آپاتيت مي تواند در تعيين ماهيت ماگماي گرانيتي مؤثر باشد.

The intrusive rocks of the Felsic type in the Kaboodan area within the Taknar zone consist of various granitoid types I and S, which formed approximately 548-529 million years ago. In this study, apatite minerals in selected samples of various granitoids were examined. Apatite crystals in all samples exhibit the textural and chemical characteristics of magmatic apatites and fall into the category of fluorapatite. Apatite in Type S granitoids is relatively enriched in SiO2, MnO, Ga, and LREE, whereas samples of this mineral in Type I granitoids have a higher concentration of Sr and HREE. The distribution pattern of REE in Type S granitoids is nearly unfractionated (LaN/YbN = 0.6-2) with a significant negative Eu anomaly (?Eu = 0.01-0.23), whereas the apatite in Type I samples exhibits a fractionated REE pattern with a steep slope (LaN/YbN = 1.5-52.5) and a weaker negative Eu anomaly (?Eu = 0.01 to 0.68). Calculation of oxygen fugacity using the amount of MnO in apatites suggests a higher oxygen fugacity for the formation of Type I granitoids compared to Type S. The results of this study indicate that the analysis of rare earth element compositions in apatite can be effective in determining the nature of granitic magmatism.