كاربرد قانون بن‌فورد در تحليل بازارهاي مالي: شواهد تجربي از بازار بورس تهران

The Application of Benford s Law in the Analysis of Financial Markets: Empirical Evidence from the Tehran Stock Market

قانون بن‌فورد به بررسي توزيع فركانس ارقام اصلي در مجموعه داده‌هاي عددي مي‌پردازد. بر اساس اين قانون، در يك مجموعه داده‌ كه بطور طبيعي اتفاق مي‌افتد، احتمال اينكه رقم اول 1 باشد، بيشتر از احتمال بزرگتر بودن رقم از 1 است. قانون بن‌فورد به عنوان يك معيار تجربي كاربرد وسيعي در مجموعه داده‌ها براي شناسايي عددسازي و تقلب‌هاي سيستماتيك، به‌ويژه در نتايج انتخابات و صورت‌هاي مالي داشته و به‌طور گسترده‌اي در كشف تقلب در زمينه حسابرسي و صورت‌هاي مالي استفاده مي‌شود. يكي از كاربردهاي در حال گسترش اين قانون بررسي دستكاري‌هاي احتمالي در اطلاعات بازارهاي مالي و به ويژه شاخص‌هاي بازده سهام در بازارهاي مالي بورس‌هاي معتبر جهان است. به دليل نقش مهم كيفيت و قابل اتكا بودن داده‌ها و اطلاعات براي تصميم گيري كارگزاران بازارهاي مالي و اقتصادي در بازار اوراق بهادار، بررسي تطابق داده‌هاي بازده سهام و شاخص‌هاي معيار در بازار بورس با قانون بن‌فورد اهميت خاصي دارد. در اين چارچوب اين پژوهش با استفاده از قانون بن‌فورد كيفيت داده‌هاي بازدهي سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران را ارزيابي كرده است. جامعه آماري داده‌هاي روزانه شاخص كل هم‌وزن بورس اوراق بهادار تهران از بازه 28 اسفند 1392 تا 28 اسفند 1401 و در مجموع 2172 مشاهده است. نتايج آزمون‌هاي تطابق با قانون بن‌فورد نشان مي‌دهد كه داده‌ها از اين قانون تبعيت نمي‌كنند كه نشان دهنده پايين بودن كيفيت داده‌ها به عنوان يكي از معيارهاي تصميم گيري به دليل تبديلات انجام شده روي داده‌ها و يا عدم شفافيت در بازار سرمايه ايران است.