تاثير اثر بخشي آموزش محيط زيست بر اساس مدل تعالي سازماني بر ميزان سواد زيست محيطي (مطالعه موردي:كاهش ضايعات كارخانجات فولاد)

The effectiveness of environmental education based on the organizational excellence model on the level of environmental literacy(Case study: reducing waste in steel factories)

امروزه با توسعه تكنولوژي هاي مختلف وحضور پرنقش نيروي انساني درمحيط كار به موضوع پراهميت آموزش كه تأثير بسزايي در كاهش ضايعات توليد دارد توجه جدي شده است. در يك دهه اخير توجه سازمان ها و محققان به مطالعه وبه كار گيري مدل تعالي سازماني European Foundation of Quality Management) (EFQM - به عنوان يك شاخص اثرگذار در ارزيابي سازماني افزايش يافته است. در اين تحقيق واحد HSE شركت نورد لوله كوثر صنعت اسپادانا به عنوان متولي امر آموزش HSE در جهت كاهش ضايعات توليد بر آن شد كه در سال 1401 ميزان ضايعات ماشين هاي توليد را توسط آموزش كاهش بدهد( ضايعات از8/3% در هر كيلو گرم توليد هرلوله با ميانگين وزني 2000 كيلوگرمي به 5/.3% برساند). بدين جهت اين مطالعه با هدف تحليل و ارزيابي اثربخشي دورههاي فوق الذكردر نهادينه كردن آموزش و بالا بردن سطح فرهنگ و نگرش پرسنل با هدف كاهش ضايعات در صنعت لوله سازي با استفاده از راهنماي مدل تعالي سازماني EFQMانجام گرفته است. پژوهش حاضر يك پژوهش از نوع كاربردي و نيمه آزمايشي با دو گروه آزمايش و گواه بوده كه به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب گرديدند. جامعه آماري در اين پژوهش عبارت بودند از 40 نفر پرسنل واحد توليد و كنترل كيفيت شركت نورد لوله كوثر صنعت اسپادانا شهر اصفهان كه به دو گروه آزمايش (خط 1 توليد)20 نفر و كروه كنترل(خط2 توليد)20 نفر مي باشد.آموزش گروه آزمايش در 10 جلسه 30 دقيقه اي انجام گرفت.ابزارهاي مورد استفاده جهت سنجش سطح سواد زيست محيطي (دانش، نگرش ، رفتار و مهارت).تجزيه و تحليل نتايج و داده ها با استفاده از روش هاي آمار توصيفي مثل فراواني،ميانگين،انحراف معيار،آزمون كوواريانس،آزمون كولموگوروف – اسميرنف و استنباطي به وسيله نرم افزار آماري SPSS13 صورت گرفته است. نتايج نتايج نشان مي دهد كه آموزش باعث افزايش متغير آگاهي پرسنل شده به صورتيكه ميانگين نمرات گروه هدف از 6 به 4/8 رسانده است، ميانگين متغير نگرش را از85/31 به 1/44 رسيده و متغير مهارت سنجي از 2/6 به 4/8 و متغير رفتار سنجي5/28 به 8/36 رسيده است ،ضايعات ماه مرداد 1401 به 48/3 % كيلوگرم به ازاي ساخت هر لوله(ميانگين وزن لوله 2000 كيلوگرم )رسيد كه هدف اين پ‍ژوهش كاهش8/3% ضايعات با آموزش پرسنل به 5/3% بوده است،كه اين ميزان حاكي از روابط نسبتا قوي است. با توجه به اينكه سطح معنادار001/0 به دست آمده از خطاي قابل قبول 01/0 كوچكتر بوده است بنابراين ضمن خنثي نمودن تاثير پيش آزمون در كواريانس بين گروه ها تفاوت معناداري در پس آزمون وجود داشته.بر اين اساس در سطح خطاي 01/0 آموزش زيست محيطي بر روي كارگران تاثير داشته است