بررسي تحوّل‌آفريني سند الگوي اسلامي ايراني پيشرفت

شناخت قابليت‌هاي سند الگوي اسلامي ايراني پيشرفت نيازمند تبيين مستدل و قاعده‌مند ابعاد و ظرفيت‌هاي آن براي ايجاد «دگرگوني‌هاي» لازم و مطلوب در وضعيت كنوني و مشخص ‌ساختن چيستي و چگونگي و راهبري آنها متناسب با تراز الگو است. اينكه ماهيت اصلي سند الگو ايجاد تغيير است يا تحول؟ يا هم تغيير است و هم تحول، موضوعي اساسي است. تعيين ماهيت اصلي سند الگو و ظرفيت محتوايي آن هم به تبيين الگو و گفتمان‌سازي پيشرفت كمك مي‌كند و هم در چگونگي راهبري و ارزيابي اجرا و نتايج مورد انتظار نقش تعيين‌كننده‌اي دارد. اين مقاله با دسته‌بندي انواع دگرگوني، معيار تمايزبخش ميان ماهيت‌ تغيير و تحول را ثبات يا دگرگوني پارادايم حاكم بر موضوع معرفي مي‌كند. با تشريح چرايي و چيستي الگو، چهار روش براي بررسي تحول‌ در سند الگو تعريف شده است: منظر عرصه‌ها، منظر مسائل اساسي، منظر تدبيرها، و منظر نمودها. مقايسه روش‌ها نشان مي‌دهد كه بررسي تحول‌ در سند الگو از منظر نمودها از هر سه موضوع استفاده مي‌كند و از نظام‌مندي جامعي براي شناخت و بررسي ابعاد و گستره تحول‌آفريني در سند الگو (در سطح كلان جامعه و در سطح عرصه‌ها) و ارزيابي تحقق‌ تحول برخوردار است. در اين روش با تعريف «بن‌مايه‌هاي هويت‌ساز تحول» و «نقاط كانوني تحول» به عنوان تحول‌آفرين‌هاي كلان و تعريف «نقاط تحول عرصه‌اي» به عنوان تحول‌آفرين‌هاي عرصه‌اي، نوعي نظام‌مندي در چيستي و چگونگي تحول‌آفريني سند الگو تبيين شده است. در پايان نيز نمونه‌اي عملي از كاربرد اين روش در شناسايي و ارزيابي تعدادي از تحول‌آفرين‌ها در عرصه‌هاي سياست، اجتماعي ارائه شده‌ است.