ژئوشيمي و خاستگاه زمين‌ساختي سنگ‌هاي ولكانيكي ميزبان كانسار طلاي توزلار– شمال‌غرب ماهنشان

Geochemistry and tectonic setting of the host rocks of Tuzlar gold deposit - northwest of Mahenshan

كانسار طلاي توزلار در استان زنجان، و ۳۰ كيلومتري شمال‌غربي ماهنشان قرار دارد. مطالعه ميكروسكوپي سنگ‌هاي ولكانيكي منطقه مورد مطالعه نشان مي‌دهد اين واحدها كه بخشي از آنها ميزبان كانسار طلاي توزلار است اغلب تركيب حدواسط تا نسبتاً اسيدي دارند. آناليز شيميايي نيز نشان دهنده طيفي از تركيبات آندزيت، آندزيت- بازالت، تراكي-‌آندزيت، داسيت و ريوليت مي‌باشد. اين سنگ‌ها اغلب با سري ماگمايي ساب‌آلكالن (كالك‌آلكالن) مشخص مي‌شوند. از طرفي اين سنگ‌ها نشان‌دهنده غني‌شدگي LREE/HREE و LILE/HFSE بوده و در نمودارهاي چندعنصري عادي‌شده داراي بي‌هنجاري منفي عناصر HFS همچون Nb، Ta و Ti و بي‌هنجاري مثبت عناصر LIL همچون Rb، K و Ba هستند. ويژگي‌هاي ژئوشيميايي اين سنگ‌ها با جايگاه تكتونوماگمايي كمان ماگمايي (حاشيه فعال قاره‌اي) سازگاري داشته و به يك منشأ گوشته‌اي ليتوسفري زيرقاره‌اي اشاره دارد. همراهي چينه‌شناختي سنگ‌هاي ولكانيكي موردمطالعه با واحدهاي رسوبي سازند قم پيشنهاددهنده سن اليگوميوسن- ميوسن براي اين سنگ‌هاست و نتايج حاصل از مطالعات ژئوشيميايي اين سنگ‌ها ترسيم‌كننده تحولات تكتونيكي بخشي از كمان ماگمايي- اروميه در اواسط دوران سنوزوئيك است. مطالعات پيشين در كمان ماگمايي اروميه- دختر به تغييرات ژئوشيميايي مذاب‌ها در گذر زمان از ائوسن به اليگوسن و تغيير ماهيت آنها از مذاب‌هاي كالك-آلكالن با منشأ ليتوسفري به مذاب‌هاي آلكالن با منشأ آستنوسفري اشاره دارد. نتايج اين تحقيق ارائه‌دهنده نكات جديدي است كه به استمرار ماگماتيسم كالك-آلكالن در اوايل نئوژن اشاره دارد.

The Tuzlar gold deposit is located in Zanjan Province, 30 km northwest of Mahneshan. Microscopic studies of the volcanic rocks in the study area shows that these units, part of which host the Tuzlar gold deposit, mostly show an intermediate to relatively acidic composition. Chemical analysis also shows a range of andesite, andesite-basalt, trachy-andesite, dacite and rhyolite compositions. These rocks are often characterized by subalkaline (calc-alkaline) magmatic series. Furthermore, these rocks represent the enrichment of LREE/HREE and LILE/HFSE and in the normalized multi-element diagrams they provide negative anomalies of HFS elements such as Nb, Ta and Ti and positive anomalies of LIL elements such as Rb, K and Ba. The geochemical characteristics of these rocks are consistent with the the magmatic arc (active continental margin) tectonomagmatic setting and suggest a subcontinental lithospheric mantle origin. The stratigraphic relationships of the studied volcanic rocks with the sedimentary units of the Qom Formation suggests an Oligo-Miocene to Miocene age, and the results of their geochemical studies depict the tectonic evolution of a part of the Urmia-Dokhtar magmatic arc at the Mid-Cenozoic Era. Previous studies in the Urmia-Dokhtar magmatic arc refer to the geochemical changes of the melts during the Eocene to Oligocene and their compositional change from calc-alkaline melts of lithospheric origin to alkaline melts of asthenospheric origin. The results of this research provide new evidence for the continuation of calc-alkaline magmatism in the early Neogene.