پيشران‌هايِ ثبات دهنده به توافق 10 مارس ايران و عربستان تا 2030

اين مقاله قصد دارد با روش توصيفي-تبييني به پيش‌ران‌هايِ آينده‌سازِ روابطِ ايران و عربستان در سطح ساختاري و كارگزاري اشاره كند كه موجب مي‌شوند، فصل جديد روابط ايران و عربستان پس از توافق 10 مارس 2023، (‌بر خلاف ادوار پيشين تنش‌زدايي دو كشور) بر بنيان‌هاي استوارتر و ماندني‌تري صورت پذيرد. مروري تاريخي بر تاريخ پر فراز و نشيب روابط ايران و عربستان نشان مي‌دهد؛ اولأ مؤلفه‌هاي ژئوپلوتيك، تعيين كنندهِ كيفيتِ روابط تهران و رياض بوده‌اند ثانيأ تقابل ژئوپلوتيك ميان آنها امري ذاتي و فعال بوده است. در برخي مقاطع به دليل وجود «دشمن مشترك» و يا «استيصال يكي از طرفين در تداوم تنش با ديگري»، تقابلِ فعال جاي خود را به «رقابت-تعاملاتِ موضوعي» مي‌داده است. اين مقاله مدعي است كه توافق 10 مارس 2023 داراي پيشران‌هاي قوي در سطح ساختاري و كارگزاري است كه زمينه‌هاي توافقي پايدار را در آينده ايجاد خواهد كرد. در سطح ساختاري، برتري مؤلفه‌هاي ثبات‌زا بر تنش‌زا (‌1)، ابهام در قطبيت منطقه‌اي (‌2)، منطقه‌گرايي درون‌زا (‌3)، راهبردِ هدايت از دور امريكا در خليج فارس (‌4) و تقويت عناصر ژئواكونوميك (‌5)؛ و در سطح كارگزاري نيز، سياست همسايگي ايران (‌1)، فشار افكار عمومي در جهان اسلام (‌2)، تنوع بخشي در روابط خارجي عربستان (‌3) و تقاربِ منافعِ طرفين در ثبات منطقه‌اي (‌4) روندهاي كارگزاري است كه احياء روابط ايران و عربستان را در فصل جديد خود بر بنيان‌‌‌‌‌‌‌هاي مشترك همكاري قرار مي‌دهد و آن را پايدارتر خواهد كرد. تكنيك پژوهش در اين مقابله تحليلِ روند و تحليلِ تاثير متقابل كلان روندها به منظور استخراج پيشران‌هايِ روابط ايران و عربستان تا سال 2030 خواهد بود كه به توصيه‌هاي سياستي براي تصميم‌گيران جمهوري اسلامي در روابط با عربستان ختم مي‌شود.

The present contribution discusses the effects of the agreement of March 10, 2023 between in Iran and Saudi Arabia and shows it can be a strong driving force at the structural and agency level that yielding stable agreement grounds in the future A historical review of Iran-Saudi relations shows that geopolitical components have determined the quality of relations between Tehran and Riyadh and the geopolitical confrontation between them has been an inherent and active matter. At some points, due to the existence of a common enemy or the desperation of one of the them, active confrontation has given way to competition and interactions . At the structural level, (1) the superiority of stability-generating components over tension-generating, (2) ambiguity in regional polarity, (3) endogenous regionalism, (4) America s remote guidance strategy in the Persian Gulf (5) and the strengthening of geo-economic elements; At the agency level, (1) Iran s neighborhood policy, (2) the pressure of public opinion in the Islamic world, (3) diversification in Saudi foreign relations and (4) the convergence of the interests of the parties in regional stability are the agency trends that revive relations between Iran and Saudi Arabia on the common foundations of cooperation in its new season and make it more stable. The research technique in this confrontation will be the trend analysis and the analysis of the mutual impact of the macro trends to extract the drivers of the relations between Iran and Saudi Arabia until 2030.