ايران مردمان مسلمان؛ از هويت ديني تا ارزش‌هاي ملي

«هويت ديني»، يكي از مهم‌ترين مصاديق و انواع هويت است. در كنار «هويت ديني»، «هويت ملي»، نيز از جمله ساحات هويت است. هويت هاي متفاوت و مختلف برون دادهاي كنش گرايانه مختلفي و حتي متضادي را اقتضا دارند. در مواردي اقتضاي كنش‌هاي مبتني بر هويت ملي با كنش‌هاي داراي منشأ هويت مذهبي داراي تقابل است. اين مسأله به دوگانه هويت ديني با ملي دامن مي‌زند. مواجهه ايران مردمان در ميان كنش الزامات رفتاري مبتني بر هويت ديني و ملي در پژوهشي مبتني بر تحليل محتواي ديني، مسأله اين پژوهش است. بر اساس برون‌دادهاي اين پژوهش آموزه هاي ديني ضمن نفي ناسيوناليسم منفي مبتني بر نژادپرستي، مفهوم وطن به‌عنوان دال مركزي هويت ملي را نيز شناسايي كرده است. چنان كه پذيرش اسلام جهان شهر به‌عنوان هسته سخت پروژه فكري نويسنده در خوانش عصري اسلام، به هيچ وجه با ناسيوناليسم منفي همسو نيست و آن را نفي مي‌كند. در اين ميان هرچند فهم از الزامات و ايجابات كنش هاي همسو با هويت ديني و ملي در سطحي نسبي است ولي در ميان كنش و تزاحم الزامات اين دو هويت، درك عقل به‌عنوان تنها سنجه واجد حجيت در كنش انساني، معيار رحجان يكي از طرفين تزاحم است.