وحدت در عين تكثر در ايران: زمينه‌ساز تكامل ملي

سرزمين پهناور ايران، گستره انواع گوناگوني هاي ديني، مذهبي، قومي، زباني و فرهنگي است. ايران در مقايسه با بسياري از كشورهاي جهان، برخوردار از تنوع و گوناگوني است. تنوع موجود در ايران، وجهي درون‌زا داشته و با برخورداري از اصالت ملي، در پيكره هويت ايرانيان جاي گرفته است. اين امر سبب شده كه از يك سو تنوع موجود در ايران زمينه ساز واگرايي و جدايي نباشد، بلكه بتواند در مقام عاملي در مسير تعامل و شناخت متقابل و در نهايت همگرايي و تكامل ملي عمل كند. از ديگر سو نيز با توجه به مركزيت و موقعيت جغرافيايي، تاريخي و فرهنگي ايران، جايگاه منطقه اي ويژه اي را براي كشور ما فراهم آورد. پژوهش حاضر با روش كتابخانه اي و شيوه توصيفي- تحليلي در پي آن است كه رهيافت مطلوب در نسبت رابطه هويت ملي و هويت قومي در ايران را مورد بررسي و واكاوي قرار دهد. يافته پژوهش حاكي از آن است كه براي حفظ هويت ملي از آسيب ها، بحران ها و چالش‌هاي پيش رو و تقويت شخصيت ملي و بنيادي، بايد سياست ها و برنامه هايي اتخاذ شود كه به اين مهم بينجامد. بديهي است از ميان رويكردها و سياست هاي موجود در ادبيات سياسي-اجتماعي، مناسب ترين رويكردي كه مي تواند با توجه به فضاي فرهنگي-اجتماعي، سوابق تاريخي و واقعيات موجود ايران كارساز باشد، اتخاذ رويكرد «وحدت در عين كثرت» است. تحقق سياست حاضر نيازمند مقتضيات و بسترهاي اجتماعي مساعد است. اين بسترها زماني فراهم مي شود كه تعاملات و مناسبات اجتماعي درون جامعه يا اجتماع ملي، به‌ويژه در ميان خرده فرهنگ ها و روابط بين قومي، تقويت، فراگير و همه جانبه شود و از اين طريق هم‌فكري، هم دلي، همكاري و هم‌گرايي در جامعه تقويت شود.