هويت ايراني در سنت يهودي و مسيحي

دين و آيين‌هاي ديني از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي هويت يك ملت يا فرهنگ است. ايران با فرهنگي بسيار كهن همواره با دين، آن هم دين توحيدي، عجين بوده است. يكي از موضوعات مهم در باب هويت ايراني، تأثير يا ردپاي اين هويت در ديگر فرهنگ‌ها است. يهوديت و مسيحيت دو دين توحيدي ابراهيمي هستند كه مي‌توان با شواهد و قرائن روشن هم تأثير فرهنگ و ديانت ايرانيان را در آن‌ها نشان داد و هم ردپاي باورها و مناسك و اسطوره‌هاي ايراني را. در اين مقاله نشان داده‌ايم كه يهوديان هنگامي كه تحت حاكميت ايرانيان، به‌ويژه هخامنشيان، درآمدند تحت تأثير افكار و باورهاي زرتشتي قرار گرفتند و بسياري از آن باورها را هم در مكتوبات مقدس خود و هم در نظام باورهاي خود جاي دادند. از طرف ديگر، مسيحيت نيز، به‌ويژه در مراحل شكل‌گيري خود، از آبشخورهاي ايراني تغذيه كرده است. از آنجا كه مسيحيت از دل يهوديت برآمده است و كتاب مقدس يهوديان (عهد عتيق) را كتاب مقدس خود مي‌داند، باورهاي بنيادين يهوديِ برگرفته از ايرانيان، مانند باور به روز رستاخيز و فرشتگان و مسيحاي منجي آخرالزمان و نظاير آن‌ها، باورهاي بنيادين مسيحي نيز هستند. در اين مقاله همچنين نشان داده‌ايم كه مسألة هويت ايراني در مسيحيت را مي‌توان هم با توجه ‌به واكنش‌هاي سلبي و دفاعيه‌پردازانة مسيحيان و هم از طريق جريان‌هايي مانند آيين‌ گنوسي، مانوي، و مهرپرستي دنبال و بررسي كرد.