برنامه درسي پنهان ابزاري براي تقويت هويت ملي دانشجويان در عصر جهاني شدن فرهنگ: مطالعه مروري

با توجه به اهميت تقويت هويت ملي جوانان در عصر جهاني شدن فرهنگ و نقش دانشگاه‏ها در انتقال سرمايه‏هاي فرهنگي به دانشجويان، خط‏مشي‏گذاران و برنامه‏ريزان نظام آموزش عالي بايد تدابيري را براي تقويت هويت ملي دانشجويان به كار گيرند. با توجه به رسالت تربيتي نهادهاي آموزشي، مفهوم برنامه درسي پنهان به‌عنوان ابزاري براي انتقال ناملموس، ضمني و غيررسمي ارزش‏ها، هنجارها و نگرش‏ها مطرح شده است. هدف از مطالعه حاضر، مرور نظام‌مند پيشينه پژوهش به منظور شناخت سازوكار اثرگذاري برنامه درسي پنهان بر هويت ملي بوده است. يافته‌ها نشان داد كه مطالعات داخلي و خارجي معدودي اين ارتباط را بررسي كرده‌اند؛ با اين حال، پس از مرور مطالعات صورت‌گرفته پيرامون برنامه درسي پنهان، هويت ملي و پژوهش‏هايي كه به بررسي اين ارتباط پرداخته‌اند، چارچوبي مفهومي شامل هفت مؤلفه رفتار و منش استادان، روش تدريس، محتواي دروس رشته تحصيلي، نظام ارزشيابي پيشرفت تحصيلي، قوانين و مقررات جاري دانشگاهي، فضاي فيزيكي دانشگاه و رفتار ساير دانشجويان به‌عنوان ابعاد برنامه درسي پنهان و شناخت، نگرش و رفتار به‌عنوان ابعاد هويت ملي پيشنهاد شد. با توجه به ويژگي‏ها و فرهنگ مختص به هر رشته تحصيلي، پيشنهاد مي‌شود اهميت هر يك از ابعاد را در رشته‏هاي تحصيلي مختلف بررسي و مطابق با آن راهبردهايي براي بهره‏گيري از ظرفيت‏هاي برنامه درسي پنهان در راستاي تقويت هويت دانشجويان تدوين گردد.