گذري بر دوران مغول با نگاه به ادبيات فارسي

a

وقتي در سده‌ي هفتم هجري قمري، مغولان به سركردگي چنگيزخان به سرزمينهاي ايرانِ تاريخي حمله‌ور شدند و از كشته پُشته ساختند و ويرانيهاي بسياري به بار آوردند، ايرانِ بزرگ سرزميني آباد بود و به ويژه خراسان با همه‌ي اختلافات و نزاعهاي فرقه‌اي و دروني‌اش از رونق علمي و ادبي بسياري برخوردار بود. در مدارس علمي بلخ و بخارا و نيشابور و توس و خيوه و خوارزم طالبان دانش سرگرم آموختن بودند و شعرو حكمت و به ويژه تصوف بازار گرمي داشت. با آمدن مغولان، روان اجتماعي اين سرزمين نيز دستخوش آسيب شد و اين همه، در آثار شاعران و نويسندگان و مورخان آن روزگار بازتاب يافت.برخي شاعران اوضاع جامعه را در قصايد و قطعات و غزلهاي خود منعكس كردند و بعضي مورخان همچون نويسنده تاريخ جهانگشاي، علاوه بر توجيه حضور مغولان و تمجيد از آنها، روزگار پريشان مردم و نابسامانيهاي فرهنگي و اجتماعي روزگار را به گونه‌اي غير مستقيم نشان دادند. به هر روي، اين دوره‌ي پردرد و رنج از دوره‌هاي درخشان شعر و نثر فارسي به شمار مي‌رود.