برساخت متني زنانگي در نخستين نشريات زنان ايران

Textual construction of femininity in the first Iranian women s magazines

زنان از آغاز فرآيند مدرنيته در ايران يعني بازۀ تاريخي جنبش مشروطه تا پايان پهلوي اول كه از آن باعنوان نقطۀ پيدايي مسئلۀ زنانگي و هويت جنسيتي زن در ايران ياد مي‎شود با ايدئولوژي هاي گوناگوني از زنانگي روبرو بوده اند. زبان، به‌ويژه تحليل گفتمان، ابزاري براي بررسي چيستي اين ايدئولوژي‌ها يا گفتمان‌ها و چگونگي تداوم آن ها فراهم مي‌كند. يكي از منابع غني زباني كه ايدئولوژي هاي زنانگي را رمزگذاري و تداوم مي بخشد، نشريات زنان است چنانكه مي توان گفت تاريخ نشريات ارتباط تنگاتنگي با تاريخ بازنمايي ها و گفتمان هاي زنانگي مدرن دارد. پژوهش حاضر بر پايۀ رويكرد تحليل گفتمان در چارچوب نظريۀ جيمز پل جي به بررسي برساخت متني زنانگي در نخستين نشريات زنان ايران مي پردازد كه در فاصلۀ سال هاي 1289 تا 1320 انتشار يافته اند. بر اساس نتايج پژوهش، اين نشريات با برساخت ايدئولوژي هاي گوناگوني از زنانگي همچون «زنانگي مردسالار»، «زنانگي برابري خواه»، «زنانگي قدرتمند»، «زنانگي ملي گرا» و «زنانگي تنانه» مجموعه اي ازگفتمان ها يا هويت هاي رقيب و بالقوه متناقض را دربارۀ چيستي زن ايده آل پيش رو مي نهند. تجزيه و تحليل واژگان، انتخاب هاي استعاري و ساختارهاي بلاغي نشان مي دهد كه چگونه زبان نشريات در پيوستاري تاريخي زنانگي را در طيف گفتماني گسترده اي از بازتوليد مردسالاري تا برساخت پسافمينستي زن ايده آل قرار مي دهد كه بر اساس آن استفاده از بدن زنان و حتي جذابيت جنسي زنان منبعي غني براي هويت بخشي و توانمندسازي زنان قلمداد مي شود.

From the beginning of the process of modernity in Iran, i.e. the historical period of the constitutional movement, to the end of the first Pahlavi, which is referred to as the starting point of the issue of femininity and female gender identity in Iran, women have faced various ideologies of femininity. Language, especially discourse analysis, provides a tool to examine what these ideologies or discourses are and how they persist. One of the rich sources of language that encodes and perpetuates the ideologies of femininity is women s periodicals, as it can be said that the history of periodicals is closely related to the history of representations and discourses of modern femininity. Based on the discourse analysis approach in the framework of James Paul Jay s theory, the present research examines the textual construction of femininity in the first Iranian women s publications that were published between 1919 and 1941. Based on the research results of these publications, by constructing various ideologies of femininity such as patriarchal femininity , egalitarian femininity , empowering femininity , nationalist femininity and sexual femininity , a series of discourses or They put forward competing and potentially contradictory identities about what the ideal woman is. The analysis of words, metaphorical choices and rhetorical structures shows how the language of the periodicals in the historical continuum places femininity in a wide discourse spectrum from the reproduction of patriarchy to the post-feminist construction of the ideal woman, based on which it is used. Women s bodies and even women s sexual attractiveness are considered a rich source for women s identity and empowerment.