مرگ انديشي از زبان امام علي(ع) در نهج البلاغه و نسبت آن با سلامت معنوي

سلامت معنوي به برخورداري ازحس پذيرش،احساس مثبت،اخلاق وحس ارتباط متقابل با يك قدرت حاكم و برترقدسي،ديگران وخوداطلاق مي‌شودكه طي فرآيندي پوياوهماهنگ ابعادگوناگون شناختي،عاطفي،كنشي و پيامدهاي شخصي حاصل مي‌آيد.سلامت معنوي به معنادارشدن زندگي ومرگ مي‌انجامد.مرگ انديشي يكي از مولفه هاي شناختي سلامت معنوي شمرده شده است.مرگ،اوّلين مرحلهي پيشِروپس اززندگي دنيوي انسان است؛امااگرشخص دراين دنيا به سلامت معنوي قرآني برسد،مرگ اونيزهمراه با نشاط و سلامت بوده، هيچ ترسي ازآن نخواهد داشت.مرگ بانشاط،پيامدسلامت معنوي متكي برپويايي ترسي ارزشي آميخته بااميدبه رحمت الهي خواهدبود.نهج‌البلاغه آثارمختلف مرگ انديشي رادرحيات انساني بيان كرده است.توجه دادن به مرگ يكي از ويژگي هاي سلامت معنوي محسوب شده وهم چنين يكي ازمولفه هاي ساحت اعتقادي، اخلاقي، عبادي وتربيتي ازديدگاه امام علي(ع)درنهج البلاغه تعريف شده است.مرگ شناسي يكي ازمباني تعليم وتربيت درنهج البلاغه است.امام علي(ع)برلزوم مرگ آگاهي تأكيدنموده ومي كوشدتاانسان هاراازطريق شناخت درست حقيقت مرگ به شناخت خود و به تبع آن، به فهم معناي زندگي رهنمون سازد.دريافت درست ازمرگ به فهم معناداري زندگي مي انجامد.هدف پژوهش حاضربررسي مرگ انديشي امام علي(ع)درنهج البلاغه وهم چنين ساخت وطراحي مدل نهايي خواهد بود.نوع پژوهش «استفاده ازمنابع موجود»وروش گردآوري اطلاعات«روش تحليل محتوا» در نظر گرفته شده است.پس از بررسي ومطالعه دقيق هفت منبع وفهارس موضوعي نهج البلاغه درمجموع موضوع مرگ 83مرتبه در نهج البلاغه به تفكيك در34خطبه(53مرتبه و224فراز)، 7نامه(15مرتبه و19 فراز)و 15حكمت شمارش ،شناسايي ونهايي شده اند.انديشه ورزي امام علي(ع) نسبت به مرگ برگرفته از آموزه هاي قرآن كريم،رويكردي جامع،روشنگرانه،آينده پژوهي وتحليل گربوده است.يافته هاي پژوهش درباره طراحي وساخت مدل نهايي مرگ انديشي امام علي(ع) به تفكيك سه بعدسلامت معنوي، مبتني بر سه بخش اصلي به ترتيب سنخ شناسي شده اند:1)بعد شناختي شامل چيستي و توصيف مرگ(34مرتبه و70 ويژگي) وچگونگي حالت مرگ(7مورد و 138 عبارت)،2)بعدعاطفي شامل اهميت عبرت آموزي وموعظه بودن مرگ(10مرتبه)،منابع عبرت آموزي مرگ( 5مورد)و عبرت آموزي وموعظه بودن گذشتگان(16مرتبه و 209عبارت)و3) بعدرفتاري مرگ (35مرتبه )شامل توصيه هاي اخلاقي و رفتاري(10مرتبه)،پيشي گرفتن(مبادرت ورزيدن)برمرگ به وسيله عمل نمودن (12مرتبه )،يادآوري وظايف رفتاري(6مرتبه)،اطاعت و بندگي خداونسبت بين امل و اجل(هركدام5مرتبه).