عملكرد و بهره وري آب محصول گندم در سامانه آبياري قطره اي نواري در مقايسه با آبياري جويچه اي

خشكسالي هاي اخير و كاهش بوجود آمده در منابع آب زيرزميني و سطحي كشور لزوم تغيير روش هاي آبياري سطحي به شيوه‌هاي نوين آبياري را، راهكاري مفيد به منظور افزايش بهره وري آب مطرح نموده است. لذا اين پژوهش با 4 آرايش كاشت و 2 فاصله نوار آبياري قطره‌اي (60 و 75 سانتي‌متر) در مقياس مزرعه‌اي (طول 75 متر) و يك تيمار آبياري شياري مرسوم (تيمار شاهد) در ايستگاه اكباتان مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي، و منابع طبيعي همدان انجام شد. مقدار نياز آبي براساس ميانگين آمار 10 ساله داده هاي هواشناسي ايستگاه فرودگاه همدان و با استفاده از فرمول پنمن مانتيس محاسبه شد. ميانگين دو ساله حجم آب مصرفي در دو سيستم آبياري قطره‌اي و نشتي به ترتيب 4026 و 6028 متر مكعب در هكتار تعيين شد. متوسط بهره وري مصرف آب در تيمارهاي آبياري قطره اي ( تيپ) 73/1 كيلوگرم بر متر مكعب محاسبه شد. نتايج نشان داد كه آبياري قطره اي نواري باعث كاهش 33 درصدي در آب مصرفي و افزايش 73 درصدي بهره وري مصرف آب نسبت به روش آبياري جويچه اي شده است. بيشترين و كمترين ميانگين دوساله عملكرد دانه و بهره وري مصرف آب به ترتيب مربوط به دو تيمار T1 (تعداد 4 رديف كاشت به فاصله 15 سانتي‌متر در دو طرف نوار، با فاصله نوارهاي 75سانتي‌متر) و نشتي به ميزان 7443 و 5996 كيلوگرم در هكتار و 89/1 و 1 كيلوگرم بر متر مكعب شد لذا با توجه به شرايط بحراني آب در كشور و در صورت استفاده از آبياري قطره اي نواري (تيپ) در زراعت گندم، فاصله نوار تيپ 75 سانتيمتر با تعداد 4 رديف كشت با فاصله 15 سانتيمتر از يكديگر در اطراف هر نوار كه بيشترين عملكرد و بهره وري مصرف آب را به خود اختصاص داده است توصيه مي شود.