برآورد خسارت اقتصادي ناشي از گرد و غبار بر محصول گندم استان خوزستان

وقوع پديده گرد و غبار هر ساله در بسياري از نقاط جهان از جمله غرب و جنوب غربي ايران و به ويژه در استان خوزستان خسارات هنگفتي به بخش هاي مختلف اقتصادي و منابع زيستي وارد ميسازد. در دهههاي اخير نيز خشك شدن بخشهاي قابل توجهي از تالابهاي استان خوزستان در نتيجه تغييرات اقليمي و تشديد خشكساليها از يك سو و توسعه طرحهاي عمراني و افزايش برداشت از منابع ابي و در نتيجه كاهش حقابههاي محيط زيستي اين اكوسيستمها از سوي ديگر، موجب گسترش كانونهاي گرد و غبار و افزايش خسارات آن گرديده است. بخش كشاورزي به عنوان يكي از بخشهاي استراتژيك اقتصادي كشور و استان، در معرض آسيب جدي پيامدهاي منفي اين پديده ميباشد. با توجه به آثار مخرب اين پديده بر بخشهاي مختلف اقتصادي و الزام دولت به انجام اقدامات مقابلهاي پر هزينه براي مهار و كاهش بروز اين پديده در كشور، لازم است كه مطالعاتي در راستاي برآورد نحوه و ميزان خسارت وارده به بخشهاي مختلف به ويژه بخش كشاورزي انجام گيرد. در اين پژوهش سعي شده است ضمن بررسي كانونهاي گرد و غبار موجود؛ برآورد قابل اتكايي از نحوه و ميزان خسارتهاي اقتصادي ناشي از پديده گرد و غبار بر محصول اصلي زراعي استان خوزستان يعني (گندم آبي و ديم) ارائه شود. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، كل خسارت اقتصادي سالانه وارده بر محصول گندم آبي و ديم خوزستان از پديده گرد و غبار ( 2240 ميليارد ريال بر حسب قيمتهاي سال 1397 )، بوده كه مقدار متوسط به ازاي هر هكتار سطح زيركشت گندم آبي و ديم به ترتيب حدود 4147/7 و 1084/2 هزار ريال ميباشد. متوسط وزني كاهش عملكرد (كاهش درآمد ناخالص در هكتار) منتسب به گرد و غبار در كل اراضي مربوط به گندم آبي و ديم استان نيز سالانه معادل 5/05 درصد است. به عبارت ديگر، گرد و غبار باعث ميشود كه سالانه به طور متوسط 5/05 درصد از عملكرد در هكتار محصولات غلات آبي و محصولات ديم در استان كاهش يابد.