توسعه تأمين مالي زنجيره تأمين؛ رويكردهاي سياست‌گذاري بانك مركزي

Development of Supply Chain Finance; The Central Bank’s Policymaking Approaches

تأمين مالي زنجيره تأمين عبارت از به‌كارگيري روش‌هاي تأمين مالي جهت بهبود مديريت سرمايه در گردش و فرآيندهاي زنجيره تأمين است كه پس از بحران مالي سال 2008 و سخت‌گيري بيشتر بانك‌هاي مركزي با هدف افزايش كارايي ابزارهاي تأمين مالي توسعه يافت. در كنار اقبال موجود در خصوص توسعه تأمين مالي زنجيره تأمين در كشورهاي مختلف، در راستاي اجراي برنامه كنترل نقدينگي و سياست كنترل مقداري ترازنامه بانك‌ها در ايران، موضوع لزوم تغيير پارادايم فكري در خصوص نظام تأمين مالي به ويژه در حوزه تأمين مالي توسط بازار پول بيش از پيش نمايان شده است. با همين ملاحظه، سياست‌گذار پولي در كنار برنامه‌ريزي خود جهت كنترل رشد نقدينگي، توسعه ابزارهاي تأمين مالي زنجيره تأمين را با هدف افزايش كارايي تأمين مالي از سال 1398 در پيش گرفته و با همين ملاحظات در جزء (۱۲) بند (الف) ماده (۴) قانون بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران،‌ «توسعه روش‌هاي تأمين مالي بانكي زنجيره توليد» به عنوان يكي از وظايف بانك مركزي تصريح شده است. با وجود تصريح قانوني و الزامات اقتصادي لزوم حضور بانك مركزي در توسعه نظام تأمين مالي زنجيره تأمين، به دليل نوپا بودن مفهوم تأمين مالي زنجيره توليد رويكردهاي سياست‌گذاري بانك مركزي در توسعه نظام تأمين مالي زنجيره تأمين، تأمين زيرساخت تأمين مالي زنجيره تأمين و توسعه پلتفرم‌هاي تأمين مالي زنجيره تأمين و غيره به طور كامل تبيين نشده است. هدف مقاله حاضر، تحليل رويكردهاي سياست‌گذاري بانك‌هاي مركزي و نهادهاي توسعه‌اي در خصوص توسعه تأمين مالي زنجيره تأمين به همراه ارائه تصويري از نظام تأمين مالي زنجيره تأمين در ايران مي‌باشد. با عنايت به بررسي‌هاي صورت گرفته، راهكارهاي سياست‌گذاري به شرح زير احصاء شده است:  ضرورت تدوين سند بالادستي با عنوان سند توسعه نظام تأمين مالي زنجيره تأمين و تدقيق رويكرد سياست‌گذاري  انتخاب رويكرد تأمين زيرساخت اطلاعاتي- نظارتي و حذف رويكرد تأمين زيرساخت عملياتي  راه‌اندازي سامانه متمركز تأمين مالي زنجيره توليد در راستاي رويكرد تأمين زيرساخت اطلاعاتي- نظارتي  تبيين موضع سياست‌گذار پولي در خصوص نهادهاي ارائه‌دهنده خدمات و پلتفرم تأمين مالي زنجيره تأمين  محول نمودن نقش طراحي ابزار و تأمين زيرساخت عملياتي به شبكه بانكي در افق زماني ميان‌مدت

Supply chain finance is the use of financing methods to improve the management of working capital and supply chain processes with the aim of increasing the efficiency of financing tools, which was more developed after the financial crisis of 2008 because of more strictness of central banks. Along with the existing attention regarding the development of supply chain finance in different countries, in line with the liquidity control program and the policy of controlling of the banks balance sheets in Iran, the subject of the necessity to change the theatricals paradigm regarding the finance system, especially in the field of the money market finance, it has become more regarded. With this consideration, the monetary policy maker, along with his planning to control liquidity’s growth, has undertaken the development of supply chain finance tools with the aim of increasing the efficiency of finance since 2018, and with these considerations in part (12A) Article (4) of the Law of the Central Bank of the Islamic Republic of Iran, Development of bank supply chain finance methods is specified as one of the duties of the Central Bank. Despite the legal requirement and economic requirements for the presence of the central Bank in the development of the supply chain finance system, due to the new nature of the supply chain finance concept, the central bank of Iran s policy approaches in the development of the supply chain finance system, provision of supply chain finance infrastructure and platform development supply chain finance etc. are not fully specified. The purpose of this article is to analyze the policy-making approaches of Central Banks and development institutions regarding the development of supply chain finance along with presenting a picture of the supply chain finance system in Iran. According to the investigations, the policy solutions have been resulted as follows: - The necessity of compiling an act titled as a document for the development of the supply chain finance system and the clarification of the policy-making approach. - To choose the approach of providing the information-supervisory infrastructure and to eliminate the approach of providing the operational infrastructure. - To run a centralized system of supply chain finance in line with the approach of providing the information-supervisory infrastructure. - Clarification of monetary policy maker s position regarding service- providers and supply chain finance platform - To assign the role of scf tool design and provision of operational infrastructure to the banking network in the medium-term time horizon.