مروري بر روش هاي تامين مالي صنعت پتروشيمي در ايران

تأمين مالي از كليدي‌ترين مباحث حاكم بر قراردادهاي سرمايه‌گذاري و صنايع نفت‌وگاز است. پروژه‌هاي نفت‌وگاز نقش بسزايي در توسعه اقتصادي كشور صاحب نفت دارند؛ ازاين‌رو اجراي آن‌ها نيازمند هزينه فراواني است و ريسك بالايي دارد. در اين مطالعه مروري، جستجوي مقالات مرتبط در منابع الكترونيكي معتبر شامل Google Scholar ، Science Direct ، پايگاه علمي جهاد دانشگاهي ، مرجع دانش سيويليكا ، پرتال جامع علوم انساني ، بانك اطلاعات نشريات كشور (مگيران) ، مركز مدارك علمي ايران ( ايرانداك) صورت گرفت. مقالات مورد جستجو طي سال‌هاي 1399-1391 به چاپ رسيده اند و با كلمات كليدي تامين مالي، صنعت پتروشيمي، تامين مالي صنعت نفت، ابزارهاي مالي اسلامي، صكوك، تامين مالي پروژه محور و... گردآوري شده اند. در تأمين مالي پروژه‌هاي نفتي، موضوع و جغرافياي پروژه اهميت بسياري دارد. تأمين مالي اين پروژه‌ها ممكن است از منابع بازارهاي مالي يا سرمايه صورت گيرد. انتخاب تأمين مالي مناسب پروژه، بنابه اقتضاي فيزيكي و جغرافيايي و سياسي پروژه متغير است. براي بررسي وضعيت صنعت پتروشيمي كشور از ميان ۳۰ مجتمع پتروشيمي فعال عضو بورس، ۱۸ مجتمعي كه اطلاعات صورت‌هاي مالي حسابرسي شده شش ماهه نخست سال‌هاي ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ آن‌ها در سامانه سازمان بورس و اوراق بهادار قرار داشت، به عنوان نمونه‌اي از صنعت درنظر گرفته شد. بخش عمده‌اي از سرمايه‌گذاري بلندمدت صورت گرفته در مجتمع‌ها در قالب سرمايه‌گذاري مالي و خريد سهام ساير مجتمع‌هاي پتروشيمي با هدف افزايش تملك صورت گرفته است. علاوه بر اين، توزيع سود سهام مهمترين كانال خروج نقدينگي از بنگاه‌هاي پتروشيمي بوده كه به كاهش توان صنعت در بازپرداخت بدهي‌ها منجر شده است. با توجه به تجربه موفق كشورهاي مختلف در انتشار صكوك به منظور تامين مالي صنعت پتروشيمي، استفاده از اوراق بهادار اسلامي پيشنهاد مي‌گردد كه يكي از انواع آن اوراق جعاله مي‌باشد. در كشور ما با وجود تنوع فراوان اوراق بهادار اسلامي، اوراق جعاله در تامين مالي صنعت نفت و گاز مورد استفاده قرار نگرفته است؛ در حالي كه انتشار اين اوراق، مي‌تواند پاره اي از مشكلات تامين مالي صنعت پتروشيمي را سامان دهي كرده و از سوي ديگر به واسطه توسعه ابزارهاي مالي و جذب منابع مالي، بازار سرمايه كشور را توسعه دهد.