تكميل زنجيره ارزش متانول؛ راهبردهايي براي جمهوري اسلامي ايران

امروزه صنعت متانول يكي از پوياترين صنايع جهان است و عرضه و تقاضاي آن در دهه اخير رشد چشمگيري داشته است. متانول يكي از مهمترين محصولات بالادستي صنعت پتروشيمي است كه مي تواند جايگزين مشتقات نفت خام شود و در توليد طيف وسيعي از محصولات پتروشيمي مورد استفاده قرار گيرد. در حال حاضر ظرفيت توليد متانول كشور حدود 16 ميليون تن است كه طي شش سال آينده، 11 ميليون تن نيز به اين ظرفيت اضافه خواهد شد. با توجه به وضعيت سرمايه گذاري در زمينه توليد متانول، ايران در دهۀ آينده به اولين صادركننده متانول و يكي از قطب هاي متانول جهان تبديل خواهد شد. در حال حاضر، تقاضا براي تمام متانول توليدي در كشور وجود دارد، اما مشكلي كه با آن مواجه هستيم اين است كه تمركز سياست راهبردي كشور در قبال اين محصول، تنها بر صادرات خام آن متمركز شده است، بدون اينكه ارزش افزوده اي براي آن ايجاد شود و همواره سياستِ خام فروشي از ابتداي دهۀ 80، روي متانول توليدي كشور اجرا شده است؛ به نحوي كه همواره بيش از 90 درصد متانول توليدي كشور بصورت خام صادر گرديده است. از اينرو، در پژوهش حاضر سعي داريم، ابتدا زنجيره ارزش متانول در كشور، ظرفيت و وضعيت بازار هر كدام از اين محصولات را مورد بررسي قرار دهيم. سپس بوسيلۀ انجام مطالعات ميداني و مشاهدۀ بازارهاي داخلي و خارجي زنجيرۀ ارزش متانول، راهبردهايي را متناسب با ريسك هاي موجود در اين صنعت و بازارهاي داخلي و خارجي محصولات مختلف مشتق شده از متانول پيشنهاد دهيم. براساس يافته هاي پژوهش حاضر، مهم ترين راهبردهاي تكميل زنجيرۀ ارزش متانول ايران عبارتند از؛ حركت به سمت مصارف جديد متانول از جمله احداث واحدهاي MTO/MTP در طرح هاي توسعه اي شركت هاي متانولي موجود، تأمين تكنولوژي واحدهاي زنجيرۀ ارزش متانول براي ارتقاء و تنوع بخشيِ گريد محصولات زنجيره متناسب با نياز بازارهاي هدف و جهت دهي منابع خرد كشور به سمت تامين مالي اين محصولات.

*