بررسي احكام و آثار نامزدي در حقوق ايران

در نكاح مرسوم است كه مرد از زن دلخواه و موردپسند خويش خواستگاري كند، در صورت پذيرش تقاضا طرفين با يكديگر نامزد مي­شوند. نامزدي يا وعده ازدواج كه در عرف امري مرسوم و متداول مي‌باشد، قراردادي جايز است بين نامزدها براي ازدواج در آينده كه البته به بررسي ماهيت نامزدي به طور مفصل خواهيم پرداخت. تضميني وجود ندارد كه اين وعده به عقد ازدواج منتهي شود، ماده 1035 قانون مدني نيز صراحتا مقرر مي­دارد: وعده ازدواج علقه زوجيت نمي­كند. هر يك از زن و مرد مادامي‌كه عقد نكاح جاري نشده است، مي­تواند از وصلت امتناع كند. هر چند حقوقدانان راه­حل­هايي براي الزام­آور نمودن آن مطرح كرده­اند. در اين دوران يكي از طرفين ممكن است هزينه­هاي رايج و متداول در عرف را متحمل شده باشد و نيز امكان دارد به هم خوردن بدون علت موجه نامزدي به يكي از نامزدها زيان و آسيب جسمي ‌و روحي وارد آورد كه با‌ انحلال نامزدي مسئله مطالبه اين خسارت پيش مي­آيد پس از حذف ماده 1036 پيشين قانون مدني كه صراحتاً امكان مطالبه اين خسارات را فراهم مي­نمود، نويسندگان حقوق مدني، قواعد عمومي‌مسئوليت مدني را مبناي مطالبه اين خسارات دانسته­اند. يكي از آداب و رسوم رايج در دوران نامزدي نيز دادن هدايا مي­باشد كه اين هدايا ممكن است از طرف نامزدها به يكديگر يا به بستگان نزديك نامزدها داده شود، كه مطابق مواد 1037 و 1038 قانون مدني و با رعايت شرايطي، اين هدايا قابل استرداد مي­باشد كه مورد بررسي قرار خواهد گرفت.