بررسي پتانسيل زمين گردشگري شهرستان‌هاي بافت، رابر و ارزوئيه با استفاده از روش‌هاي تصميم گيري چند معياره

Investigating the geotourism potential of Baft, Rabor and Orzuiyeh counties through Multi-criteria decision making methods

هدف از اين پژوهش، بررسي پتانسيل ژئوتوريسم شهرستان‌هاي بافت، رابر و ارزوئيه با استفاده از سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي و روش‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره است. براي رسيدن بــه اين هدف ابتدا عوامل مؤثر در ژئوتوريسم از طريق مطالعه منابع متعدد و مصاحبه بــا كارشناسان مشخص شد، سپس 13 لايه اطلاعاتي يا همان زير معيار تهيه و در قالب 4 معيار اصلي معرفي شدند. معيار زيبايي/كاربري اراضي با زير معيارهاي رودخانه، پوشش گياهي، چشمه، معيار زير ساخت/ محيط انساني با زير معيارهاي فاصله از مناطق پر جمعيت شهري، فاصله از جاده، فاصله از اقامتگاه‌ها يا كمپ‌هاي گردشگري، معيار زمين‌شناسي/ علمي با زير معيارهاي سن و جنس واحدهاي زمين شناسي، عوارض مهم شناخته شده منطقه، وجود معادن، لايه‌هاي فسيل‌دار و معيار توپوگرافي با زير معيار شيب و ارتفاع از جمله معيارها و زير معيارهاي اين تحقيق مي‌باشند. سپس اطلاعات اوليه بــا استفاده از تصاوير لندست 8 و مدل رقومي ارتفاعي ‌SRTM، نقشه‌هاي توپوگرافي، زمين‌شناسي و بررسي‌هاي زميني تهيه و بانك اطلاعاتي آن در سيستم اطلاعات جغرافيايي ايجاد شد. در مرحله بعد، هركدام از عوامل با تهيه پرسش‌نامه تكميل شده توسط كارشناسان ارزش‌گذاري و سپس پتانسيل ژئوتوريســم بــا روش فازي (FUZZY)، روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و روش‌ شباهت به حل ايده آل (TOPSIS) مشخص شد. نتايج نشان داد كه اين شهرستان‌ها بويژه شمال منطقه مطالعاتي پتانسيل زيادي در فعاليت‌هاي ژئوتوريسم دارند كه با برنامه‌ريزي درست مي‌توان باعث رشد و شكوفايي و حفظ ميراث‌هاي زمين‌شناختي منطقه شد.

The purpose of this research is to investigate the geotourism potential of Baft, Raber and Orzuiyeh counties through remote sensing and geographic information system by multi-criteria decisionmaking methods. In order to achieve this goal, the effective factors in geotourism were identified through the study of numerous sources and interviews with experts. Thirteen information layers or sub-criteria were prepared and introduced in the form of 4 main criteria. The criteria and sub-criteria include; 1) Beauty/land use criteria with sub-criteria of river, vegetation, spring; 2) infrastructure/human environment criteria with sub-criteria of distance from urban areas, road, and residences or tourist camps, 3) geological/scientific criteria with sub-criteria of age and diversity of geological units, the geological important features, mines and fossilized layers; 4) the topographic criteria with the sub-criteria of slope and elevation. . Then, primary information was prepared using Landsat 8 images and SRTM digital elevation model, topographic maps, geology and ground surveys and the database was created in the geographic information system. Then the suitable value were assigned to each criterias according to the questionnaire completed by experts. Finally then the geotourism potential at the study area was determined through the fuzzy, the analysis hierarchy (AHP) and the Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) methods. The results revealed that the study area, especially north of it, have great potential for geotourism activities.. In order to growth the area and preserve the geological heritage proper planning and infrastructures is required.