بررسي وضعيت تكتونيك فعال زاگرس با استفاده از شاخص‌هاي مورفومتري

Investigating the active tectonic of Zagros using morphometric indices

يكي از روش‌هاي مطالعه حركات تكتونيكي فعال زمين، استفاده از اطلاعات اندازه‌گيري‌هاي كمي شاخص‌هاي مورفومتريك مي‌باشد كه به‌عنوان ابزاري مهم براي تعيين سطوح فعاليت تكتونيكي به كار گرفته مي‌شود. در اين تحقيق با اندازه‌گيري پنج شاخص مورفومتريك با نام هاي فراواني آبراهه، نسبت انشعاب (Rr)، تراكم زهكشي (Dd)، نسبت كشيدگي(Er) و پيچ‌وخم آبراهه (Smf)، به بررسي وضعيت تكتونيك بخشي از زاگرس پرداخته شده است و در نهايت، پس از اندازه‌گيري شاخص‌هاي فوق، وضعيت تكتونيكي حوضه‌ها ارزيابي شد. نتايج نشان مي‌دهد كه بيشينه مقدار انشعاب پذيري در حوضه مارون و كمينه مقدار آن نيز در حوضه كارون 3 مشاهده مي‌گردد. همچنين دامنه تغييرات كشيدگي حوضه بين 74/0 تا 96/0 متغير مي‌باشد. از طرف ديگر ميزان تراكم زهكشي اين حوضه‌ها بين 02/1 تا 14/1 متغير بوده است كه بيشترين به حوضه كرخه و كمترين به حوضه مارون تعلق گرفته است. همچنين نتايج كلي اين مطالعه نشان داد كه حوضه‌هاي زاگرس غالباً داراي تكتونيك نسبتاً فعالي مي‌باشند اما بين حوضه‌هاي مورد مطالعه حوضه مارون و كرخه به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان فعاليت تكتونيك را از خود نشان مي‌دهند.

One of the approaches of studying the active tectonic of the earth is the use of quantitative measurements of morphometric indices, which is used as an important tool to determine the levels of tectonic activity. In this research, by measuring five morphometric indices named Stream Frequency (Fs), Bifurcation ratio (Rr), Drainage Density (Dd), Elongation ratio (Er) and Mountain Front Sinuosity (Smf), to investigate the tectonic status of a part of Zagros has been discussed and finally, after measuring the represent indicators, the tectonic status of the basins was determined. The results show that the maximum amount of Br is observed in the Maroon basin and the minimum amount is also observed in the Karun 3 basin. Also, the range of changes in the elongation of the basin varies between 0.74 and 0.96. On the other hand, the DD of these basins has varied between 1.02 and 1.14, the highest in Karkheh basin and the lowest in Maroon basin. The general results of this study showed that Zagros basins often have relatively active tectonics, but among the studied basins, Maron and Karkheh basins show the highest and lowest tectonic activity, respectively.