كنترل زيستي قارچ Fusarium graminearum عامل بلايت خوشه گندم با باكتري Curtobacterium sp.

Biological control of Fusarium graminearum causing of head blight wheat with Curtobacterium sp.

گندم از مهم‏ترين محصولات كشور است كه زراعت آن در اغلب زمين‏هاي كشاورزي رواج دارد. اين گياه هر ساله تحت تاثير بيماري‏هاي قارچي مختلف از جمله بلايت فوزاريومي خوشه گندم متحمل خسارت زيادي مي‏شود. اين بيماري با كاهش عملكرد دانه و پايين آوردن كيفيت محصول در اثر توليد زهرابه‏هاي قارچي مانند نيوالنول و دِاكسي نيوالنول در دانه‌ها باعث خسارت به گندم مي‏شود. تلقيح بذور با ريزوباكتري‏هاي بومي افزاينده رشد گياه (PGPR)، رويكردي مناسب در مديريت سلامت، بهبود توليد و كيفيت محصولات كشاورزي مي‏باشد. هدف از پژوهش حاضر، جداسازي و شناسايي باكتري افزايش‏دهنده رشد گياه از ريزوسفر گياهان گندم و ارزيابي توانايي كنترل زيستي آن‏ها مي‏باشد. غربال‏گري جدايه‏هاي باكتري با استفاده از آزمون‏هاي توانايي توليد ايندول‏استيك‏اسيد، سيدروفور، پروتئاز، حركت سوارمينگ باكتريايي، تشكيل بيوفيلم، حلاليت فسفات و همچنين توانايي كنترل زيستي انجام شد. از بين جدايه‏هاي باكتريايي جداشده از خاك اطراف ريزوسفر گندم، يك جدايه برتر انتخاب شد. جدايه برتر براساس ويژگي‏هاي ريخت‏شناسي-بيوشيميايي و نيز ترادف نوكلئوتيدي ناحيه 16S rDNA با عنوان Curtobacterium sp. شناسايي شد. جهت سنجش قدرت بازداري از رشد بيمارگر در شرايط آزمايشگاهي از روش كشت متقابل استفاده شد. در اين تحقيق، استرين Curtobacterium sp. به عنوان باكتري PGPR، بيشترين ميزان توليد IAA (µg.ml 59/5)، توليد سيدرفور ( cm35/2)، توليد پروتئاز ( cm7/1)، بيشترين تحمل به شوري (15 درصد) و انحلال فسفات (µg.ml 390) در بين جدايه‏هاي باكتريايي ديگر از خود نشان داد. هم‏چنين بررسي توانايي جدايه باكتريايي در آزمون كشت متقابل حاكي از آن است كه جدايه باكتريايي مذكور قادر به جلوگيري از رشد پرگنه قارچ بيمارگر Fusarium graminearum بوده و تفاوت معني‏داري را با شاهد نشان دادند. بيشترين ميانگين درصد بازدارندگي از رشد پرگنه قارچ بيمارگر در جدايه Curtobacterium sp. با مقدار 33/49 درصد ارزيابي شد. با توجه به كارايي بالاي استرين‏ باكتريايي حاضر در توليد فاكتورهاي مؤثر در رشد گياه و هم‏چنين توانايي فعاليت ضدقارچي آن‏ها مي‏توان به عنوان يك گزينة مناسب در توليد گياهان سالم مورد بررسي قرار گيرند.