تاثير محتواي رطوبتي بر برخي از خواص فيزيكي و مكانيكي دانه زيره سياه

Effects of moisture content on some physical and mechanical properties of caraway seed

گياهان دارويي منابع طبيعي ارزشمندي هستند كه امروزه مورد توجه كشورهاي پيشرفته قرار گرفته و به عنوان مواد اوليه جهت تبديل به داروهاي مفيد براي انسان تلقي مي‌شوند. يكي از مهمترين گياهان دارويي كشورمان، زيره سياه مي‌باشد كه در مناطق مختلفي از استان كرمان مي‌رويد. زيره سياه، گياهي دوساله از خانواده چتريان و بومي غرب آسيا، اروپا و شمال آفريقا است. اين گياه، داراي دانه‌هايي معطر است كه در صنايع غذايي، داروسازي و عطرسازي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين پژوهش برخي از ويژگي‌هاي فيزيكي بذر زيره سياه شامل خواص هندسي (طول، عرض، ضخامت، ميانگين قطر هندسي و حسابي، سطح و ضريب كرويت)، خواص ثقلي (چگالي توده و چگالي واقعي) و خواص اصطكاكي (ضريب اصطكاك ايستايي) دانه زيره سبز به صورت تابعي از محتواي رطوبتي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد با كاهش محتواي رطوبتي از % 3/45 به % 10 بر پايه خشك مقادير ميانگين طول، عرض، ضخامت، قطر هندسي و حسابي به ترتيب از 21/4 به 87/3، 56/1 به 04/1، 02/1 به 85/0، 94/1 به 57/1 و 03/2 به 67/1 ميليمتر كاهش يافتند. همچنين با كاهش محتواي رطوبت از % 3/45 به % 10، كرويت، چگالي توده و چگالي واقعي از % 39 به 31 %، از 337 به 525 و از 1095 به 875 كيلوگرم بر مترمكعب تغيير كردند. نتايج آزمايش نشان داد كه ضريب اصطكاك استاتيكي با كاهش رطوبت كاهش يافت، به طوريكه سطوح ورق گالوانيزه و چوب با مقادير54/0 و 78/0 به ترتيب كمترين و بيشترين ضريب اصطكاك ايستايي را در بيشترين سطح رطوبت داشتند. خواص مكانيكي شامل نيرو و انرژي گسيختگي همزمان با كاهش رطوبت اندازه‌گيري شدند؛ با كاهش رطوبت نيرو و انرژي گسيختگي افزايش يافت در اين تحقيق مقدار نيرو از 25/45 به 34/76 نيوتن و انرژي گسيختگي زيره سياه از 67/37 به 36/74 مگا‌ژول افزايش يافت.