مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مروري بر نقش نانوذرات روي بر گياهان دارويي

چكيده فارسي :

گياهان دارويي از گياهان اقتصادي مورد استفاده بشر مي‌باشند كه مواد شيميايي موثر و مفيدي را با مقادير بسيار كم در خود ذخيره مي‌كنند. از اواسط قرن بيستم به بعد و به دنبال مشخص شدن عوارض سوء استفاده ناشي از استعمال داروهاي شيميايي مختلف، گياهان دارويي و داروهاي مستخرج از گياه در بسياري از موارد جايگزين داروهاي شيميايي شده‌اند. امروزه تركيبات شناسايي شده در گياهان به عنوان داروهاي جديد مورد استفاده قرار مي‌گيرند و مي‌توانند به عنوان كليدي براي شناسايي روش‌هاي درماني كم‌هزينه و داراي عوارض جانبي كمتر در درمان بسياري از بيماري‌ها به كار روند. در كشاورزي مرسوم كاربرد بيش از حد كودهاي شيميايي در مقياس وسيع باعث كاهش كارايي مصرف عناصر غذايي و مشكلات زيست محيطي جدي از قبيل آلودگي آب و خاك، فرسايش ژنتيكي، فرسايش خاك، تخليه عناصر غذايي، اسيدي شدن خاك‌ها و ساير موارد شده است. امروزه به منظور رسيدن به كشاورزي پايدار به ‌همراه عملكرد بيشينه و كمترين خسارت زيست ‌محيطي، مي‌توان از روش‌هاي ديگر كوددهي (استفاده از نانو كودها) استفاده كرد تا عناصر غذايي مورد نياز براي رشد و توليد محصول فراهم شود و هم ساختار خاك در شكل مطلوب حفظ شود. استفاده از نانو كودها به منظور كاهش تلفات عناصر غذايي و افزايش كميت و كيفيت گياهان دارويي از اهميت بالايي برخوردار است. روي به عنوان يك عنصر ريزمغذي ضروري، نقش مهمي در رشد و متابوليسم گياه بر عهده دارد. روي با اثر بار هورمون‌هاي رشد، بهبود جذب برخي عناصر غذايي و افزايش سنتز پيش‌سازهاي متابوليت‌هاي ثانويه توانسته است، باعث افزايش رشد و توليد اسانس در گياهان دارويي شود. نانو ذره روي و نانو اكسيد روي مي‌توانند با بهبود شرايط رشدي گياه باعث افزايش عملكرد و محتواي متابوليت‌هاي ثانويه گياهان دارويي شوند.