وضعيت مشاركت سياسي و چالش‌هاي انسجام اجتماعي در ايران

«انسجام اجتماعي» (Social Solidarity) يكي از عوامل مهم و مؤثر بر نظم اجتماعي است و به عنوان منبع و ذخيره‌اي مي‌باشد كه روابط اجتماعي را تسهيل و تنظيم مي‌كند و به دنبال آن موجبات پيشرفت و توسعه جامعه را ميسر مي‌سازد. بنابراين انسجام اجتماعي و مشاركت به عنوان مؤلفه‌هاي اساسي سرمايه اجتماعي و نيز به عنوان سازوكار براي مشاركت حمايتي و يا اعتراضي موجب گذار به نظم سياسي نوين مي‌شود. از اين رو، ايده اساسي مطالعه حاضر ضمن تحليل چالش‌هاي انسجام اجتماعي اخير در جامعه ايران، به تأثير وضعيت مشاركت سياسي و مكانيسم‌هاي مؤثر بر انسجام اجتماعي مي‌پردازد؟ اين پژوهش به روش «تحليل ثانويه» انجام شده است و يافته‌هاي حاصل از پيمايش‌هاي‌ ملي «ارزش‌ها و نگرش‌هاي ايرانيان» موج اول (1381)، دوم (1382)، سوم (1395) و چهارم (1402) مي‌باشد. در مطالعه حاضر تحليل مشاركت سياسي و زمينه‌هاي تأثيرگذاري بر آن، از يك سو تداوم نظام سياسي را به همراه دارد و در مقابل از سوي ديگر، بستري براي وقوع ناآرامي‌هاي اخير و حاشيه‌اي شدن نيروهاي سياسي و اجتماعي را فراهم آورد به نحوي كه انسجام ملي و اجتماعي كشور را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. در واقع، مرور تاريخي مشاركت سياسي در ايران بيانگر آن است كه وضعيت فراز و فرود مشاركت رسمي و غيررسمي همواره نقشي پارادوكسيكال داشته است؛ و جامعه ايران را با چالش‌هاي اجتماعي مختلف مواجه ساخته است. واكاوي چالش‌هاي انسجام اجتماعي ايران متأثر از شرايط نهادي، ساختاري و عامليتي ذهني و عيني جامعه ايران در قالب دو رفتار فعال يا منفعل و نيز دو نوع موقعيت رسمي يا غيررسمي قابل تحليل مي‌باشد. بنابراين در كنار كاهش مشاركت سياسي، وضعيت ميزان اعتماد سياسي، ميزان مسائل اجتماعي حل نشده و وضعيت نيروهاي اجتماعي، سهم بسزايي در فرسايش انسجام اجتماعي در سطح جامعه ايران خواهد داشت.